1 số nét về họa sĩ Bùi Xuân Phái

[kembong]

http://www.buithanhphuong.com/tulieu/pic16.jpgTâm Hồn Bộc Bạch
Fefprey Hantover
Nhà phê bình nghệ thuật Mỹ
Bùi Xuân Phái,con người và nghệ sĩ, vẫn là một hiện diện sống ở Việt Nam sau khi ông mất vì ung thư phổi tại Hà Nội ở tuổi 68. Là họa sĩ Việt Nam nổi tiếng nhất ở ngoài nước, Phái cũng là một họa sĩ được kính trọng nhất và nổi tiếng nhất ở trong nước,mặc dầu đến năm 1984 mới được phép bày một triển lãm cá nhân. Không một ai nói nói điều gì xấu về ông: thường thường ,ông được mô tả là khiêm tốn,kín đáo,rộng lượng,độc lập suy nghĩ,và trên hết ,là một phẩm cách trầm lặng.
Phái được bạn bè (ông có nhiều bạn bè thuộc đủ các tầng lớp)mệnh danh là Je'sus do bộ râu và khuôn mặt gầy guộc,cái tên đó có thể được tặngcho ông vì tính chịu đựng thánh thiện và sự kiên dũng tinh thần của ông trước đau đớn. Những bức chân dung và chân dung tự họa cho thấy một người với đôi mắt sâu sắc mà buồn dường như phản ánh nỗi đau của cả một đời. Không ai đã từng thấy bức chân dung tự họa của ông dưới hầm trú ẩn trong đợt oanh kích Nô-en 1972, có thể quên được cặp mắt ấy,cái nhìn choáng váng nghi hoặc ấy.
Một ngọn đèn dầu hỏa ,một chén trà,một góc phố hầu như vắng ngắt,một diễn viên chèo đang hóa trang-ông xử lý chủ đề mọn mằn nhất một cách nghiêm túc và tôn trọng,khiến chúng có sức nặng và tầm quan trọng của một nghi lễ thần thánh hoặc một thánh tích. Những bức tranh của Phái giấu sự tinh vi của chúng đằng sau một sự giản dị,dễ thương về phong cách và chủ đề.Sau khi chiến tranh kết thúc vào năm 1975, tranh ông có thêm mầu đỏ ,xanh lơ, tía nhưng sắc điệu bao trùm vẫn là nâu, xám ,trắng -xám.
Người ta biết đến Phái nhiều nhất là ở những cảnh phố Hà Nội, nơi mà trừ một thời gian ngắn ở Việt Bắc và trong thời kỳ Mỹ ném bom Hà Nội , ông đã sông suốt cuộc đời trong ngôi nhà chôn nhau cắt rốn.Chiều chiều ,ông dạo phố,lấy ký họa.Ông trở về nhà để vẽ ,lôi một hộp sơn từ dưới gầm nghế tron gian nhà vừa là phòng tiếp khách vừa là phòng ngủ.và đặt một tấm toan lên mặt ghế. Rất nhiều người sao chép các cảnh phố,nhưng không bắt được tinh thần. Những cái họ thiếu là sự tôn kính,lòng yêu và thoáng chút buồn tiếc một hế giới đã qua đi-các nhac công cổ truyền,ông đồ già ngồi thu lu góc phố,những ngôi nhà ọp ẹp hư nát.
Phái bắt cảm hứng từ Rouault, Utrillo, Miro, Derain và đặc biệt từ họa sĩ Pháp Albert Marquet, nhưng ông không chuyển phong cách hiện đại chủ nghĩa với thực tế biểu hiện hình tượng của nó sang hội họa Việt nam. Đúng hơn,phong cách đó hợp với tâm thế buồn thương của ông khi ông nhìn thế giới của mình.Những đường nét dập dờn,những khối hình khấp khểnh,cách xử lý nhanh,hầu như chỉ gợi đối với những hình tượng nhân vật trên phố chẳng mấy ràng buộc vào một bộ nguyên lý mỹ học,mà là phản quang của một thế giới,một cách sống đang tan rã,sụp đổ,biến mất trước mắt phái...

[kembong]

1 sồ tác phẩm của ông về Hà Nội Phố
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangbuom_1.jpg

hàng buồm

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangbac2.JPG

hàng bạc

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/phodem.jpg

phố đêm

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangbuom.jpg

vẫn là hàng buồm

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangcan.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangnon.JPG

hàng nón

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangtre.JPG

hàng tre

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho1.JPG

hà nội phố

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho10.JPG
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/oquanchuong_1.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoikhanchien.jpg

hà nội kháng chiến

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/109-2.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho3.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/nude_street.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho5.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho6.JPG
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanggiay_1.jpg

hàng giấy

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho8.JPG
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho9.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/Phatloc.JPG
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoinam46.jpg
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoikhanchien_2.JPG
http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoinam46.jpg

hà nội năm 46

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangthiecnam52.jpg

hàng thiếc năm 52

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hangbac1.JPG

hàng bạc

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/giacmopho.jpg

giấc mơ phố

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/caugo-1.jpg

cầu gỗ

http://www.buithanhphuong.com/BXP/Street/hanoipho_1.jpg

[kembong]

ai bít cách can chỉnh cích cỡ hình ở đau vui lòng chỉ jiup kem nhe

[loveactually]

Tên tuổi của họa sĩ Bùi Xuân Phái không chỉ nổi tiếng ở Việt Nam mà còn được người hâm mộ hội họa nhiều nước khâm phục. Singapore là một trong những nước Đông Nam Á rất ngưỡng mộ tài năng hội họa của Bùi Xuân Phái.
Được đào tạo tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương từ thế kỷ trước, họa sĩ Bùi Xuân Phái (1920 - 1988) đã sáng tác những bức tranh kết hợp trường phái châu Âu với truyền thống hội họa phương Đông. Ông được coi là một trong những nghệ sĩ hội họa nổi tiếng nhất VN... Những năm 90 các nhà sưu tập quốc tế mới phát hiện những kiệt tác của ông và giá tranh Bùi Xuân Phái tăng vọt, có bức tới trên 9.000 USD”.

[loveactually]

Người Mỹ Nói Về Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái là một trường hợp rất lý thú để hiểu cả ba vấn đề tôi muốn bàn tới trong bài này. Ông là một minh họa cho cái di sản lưỡng diện của chủ nghĩa thực dân và những ảnh hưởng đầy mâu thuẫn của hội họa Pháp đối với mỹ thuật Việt Nam. Ông cũng là một biểu trưng cho những bản sắc đang chuyển đổi của họa sĩ trong lòng cộng đồng và những cái nhìn lãng mạn của người nước ngoài đối với mỹ thuật Việt Nam. Sinh năm 1920, ông học trường CĐMTĐD, tốt nghiệp khóa cuối năm 1944. Ông là người nhiệt thành hâm mộ Pháp. Thời sinh viên, ông ngưỡng mộ tranh sơn dầu của Albert Marquet và cố gắng thi đua với phong cách của Trường phái Paris trong những tranh phố cổ Hà Nội đặc trưng của mình. Những cảnh phố của ông bị coi là buồn, thiếu cái nhiệt huyết cách mạng của chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa được Đảng khuyến khích. Không thể nhập vào với giới mỹ thuật chính thống, ông thường tiêu nhiều thời gian ở những quán cà-phê "chui" cùng các họa sĩ khác không chịu theo hệ tư tưởng của Nhà nước. Những cuộc trao đổi ý tưởng; những bộ sưu tập nhỏ hình thành. Chuyện về Phái và các bạn ông lan truyền trong một số ít người xa xứ sống ở Hà Nội sau chiến tranh vào những năm 1970 và đầu thập kỷ 1980. Những người làm y tế Thuỵ Điển và quan chức các cơ quan ngoại giao đóng tại Hà Nội đến nhà ông uống rượu và mua một số tranh của ông. Về mặt kỹ thuật, người Việt Nam không được phép bán hàng hoá cho người ngoại quốc, nhưng trên thực tế, mỗi người đều ngấm ngầm có một thị trường buôn bán nho nhỏ, kể cả các họa sĩ. Năm ngoái, một cuộc triển lãm tranh Phái trong các bộ sưu tập Thuỵ Điển khiến ta nhớ lại những tương tác giữa người Thuỵ Điển và các họa sĩ Việt Nam hồi đó. Nhân dịp này, tôi đọc một bài thuyết trình ở Stockholm và những người cho mượn tác phẩm trưng bày là những quan chức cao cấp của bộ ngoại giao. Trong bữa ăn tối, họ ôn lại những buổi tối với Phái và kể là họ đã mua một số bức với giá vài ba kroner
Tranh Phái hiện nay có giá hàng chục nghìn đô-la trên thị trường đấu giá, nhưng cũng rất hiếm. Vào đầu những năm 1990, khi khách du lịch phương Tây đến Việt Nam nhiều, tác phẩm của Phái bắt đầu mang ý nghĩa mới. Khi Việt Nam bắt đầu hiện đại hoá, thì du khách tỏ dấu lãng mạn hóa quá khứ của Việt Nam và phóng chiếu tình cảm hoài cổ ấy lên những tranh phố của Phái...

Nora A. Taylor

Phái

Bùi Xuân Phái đã trở thành họa sĩ Việt Nam có cuộc trưng bày tranh dài ngày nhất tại Thụy Điển. Mang tên “Phái” và được tiến hành tại Bảo tàng Ostasiatiska ở thủ đô Stockholm, cuộc triển lãm kéo dài gần 4 tháng, vừa kết thúc mới đây.
Điều thú vị là tất cả những bức tranh trong cuộc triển lãm này đều thuộc sở hữu của những người chơi tranh Thụy Điển. Giám đốc Bảo tàng Ostasiatiska cho biết, tại Thụy Điển, hiện có 200 tác phẩm lớn nhỏ của họa sĩ này. Ông mượn 120 bức và chỉ chọn bày 80 bức trong cuộc triển lãm trên. Những bức tranh này do chuyên gia Thụy Điển công tác tại Việt Nam mua về trong thập niên 80. (Với lý do và nguyên tắc bắt buộc của một bảo tàng lớn là tránh bày phải tranh giả nên ông giám đốc bảo tàng này đã chỉ trưng bày những bức tranh mà những người Thuỵ Điển đã mua từ chính tác giả khi còn sống)Theo đánh giá của Giám đốc thì triển lãm thành công ngoài sự mong đợi. Sau khi trả các bức tranh về với chủ sở hữu của chúng, vẫn có người đến Bảo tàng bày tỏ mong muốn được xem các tác phẩm của người họa sĩ Việt Nam tài hoa này.
Cẩm Vinh

Works Arts' Bui Xuan Phai in Seoul

Được sự tài trợ của Brain Trust cuốn sách Works Arts' Bui Xuan Phai in Seoul-Korea(Hội họa của Bùi Xuân Phái ở Seoul-Hàn Quốc)đã được xuất bản và ra mắt vào dịp kỷ niệm 18 năm ngày mất của danh họa Bùi Xuân Phái (1920-1988).Sách giới thiệu rõ nét về cuộc đời và tác phẩm Bùi Xuân Phái qua bài viết xuất sắc của Trần Hậu Tuấn-Nhà sưu tập tầm cỡ lớn ở Việt Nam và cũng là người hiểu biết sâu sắc về danh họa này.Tuấn từng được báo chí trong nưóc gọi là "Nhà Bùi Xuân Phái học".Đây là cuốn sách thứ 8 của Tuấn giới thiệu về hội họa của Bùi Xuân Phái. Tuấn đã lập một kỷ lục cho một họa sĩ Việt Nam được in sách nhiều nhất. "Works Arts' Bui Xuan Phai in Seoul" giới thiệu 112 tác phẩm của Bùi Xuân Phái,được phân chia theo từng nhóm đề tài.Nhưng nhiều hơn và ấn tượng hơn vẫn là những bức tranh về đề tài phố của người họa sĩ được giới mộ điệu mệnh danh là "Vua phố cổ". Đáng lưu ý là số tranh được giới thiệu trong sách lần này chủ yếu thuộc sở hữu của người ngoại quốc,trong đó phần nhiều thuộc sưu tập của ông Scott J.H Kim -một doanh nhân người Hàn Quốc,đến Việt Nam để thăm dò cơ hội kinh doanh nhưng tình cờ gặp tranh của Bùi Xuân Phái và dần dần trở thành người sở hữu một số lượng tranh Phái đáng nể.Scott J.H Kim cùng với Bùi Thanh Phương và Trần Hậu Tuấn cùng tham gia làm cuốn sách này.Trong phần giới thiệu cuốn sách, có đoạn viết cua Scott J.H Kim :" Giờ đây Bùi Xuân Phái đã là một trong những họa sĩ nổi tiếng ở nhiều nơi trên thế giới.Cá nhân tôi rất vinh dự được cùng gia đình Bùi Xuân Phái,nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn xuất bản giới thiệu hội họa Bùi Xuân Phái đầu tiên tại Seoul.Hy vọng với khởi điểm này,cùng với sự hiểu biết của công chúng Seoul về họa sĩ Bùi Xuân Phái nói riêng và hội họa Việt Nam nói chung,nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại khác của Việt Nam sẽ được tiếp tục giới thiệu tại Hàn Quốc trong thời gian tới. " Được biết ,vào tháng 9 tới, toàn bộ số tranh của Phái đã được in trong cuốn sách này sẽ lên đường sang Seoul tham gia vào cuộc triển lãm lớn mang tên "Works Arts' Bui Xuan Phai in Seoul" Cuộc triển lãm này sẽ được khai mạc vào ngày 1 tháng 9 năm 2006 nhân ngày sinh của họa sĩ và nhân ngày Quốc khánh Việt nam 2 tháng 9 -Được tổ chức cùng sự ủng hộ của Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc ,trong chương trình Ngày Văn hóa Việt Nam.

[loveactually]

Ngồi xem tranh về phố cổ của Mr Phái & nghe bài "Đêm nằm mơ phố" Chi hát or 1 bản guitar..., uống 1 cốc cafe trong 1 góc nhỏ của HN quả là tuyệt vời ! rất nhiều tác phẩm của Loveac khi còn học tại NVHN đc nảy sinh từ đây!

Ngày xưa khi hoạc cấp II nghe thầy Tùng dạy họa nói BXP là họa sỹ có những bức họa đắt giá vào hàng bậc nhất tại VN có những bức lên tới vài tỷ VNĐ

[.:p[L]ink:.]

hj hj . em đoán loveactually ở đoàn trường phải hem

[loveactually]

hj hj . em đoán loveactually ở đoàn trường phải hem
Mình quả là ở đoàn trường nhưng ko phải là HVT vì ngày đó thành tích học tập & hạn kiểm của mình ý ẹ lắm nên ko đc phép tham gia các hoạt động (sợ làm mất mặt lớp) nên cả văn nghệ văn gừng (dù cấp III mình cũng đã st rất nhiều) mình cũng ko đc tham gia!!!!

Mình chỉ tham gia hoạt động đoàn chủ yếu khi đã lên HN học ! đầu tiên là Quận đoàn Cầu Giấy --> tiếp theo là trường CĐ Du Lịch HN!
Mà trong Profile của mình có hết rùi mà! nói linh tinh ở đây Kem nó bảo spam bài chít mình! ko chịu gương mẫu!

[kembong]

Ngồi xem tranh về phố cổ của Mr Phái & nghe bài "Đêm nằm mơ phố" Chi hát or 1 bản guitar..., uống 1 cốc cafe trong 1 góc nhỏ của HN quả là tuyệt vời ! rất nhiều tác phẩm của Loveac khi còn học tại NVHN đc nảy sinh từ đây!

Ngày xưa khi hoạc cấp II nghe thầy Tùng dạy họa nói BXP là họa sỹ có những bức họa đắt giá vào hàng bậc nhất tại VN có những bức lên tới vài tỷ VNĐ
nhà kem ở gần trường kiền trúc thỉnh thoảng lên lượn lờ chém gió rủ ban bé đi uồng coffee 1 c0cs đen đá nghe nhạc Trịnh đủ làm người ta nao lòng

[loveactually]

Híc ! mình đang nói ngắm tranh phố cổ Hà Nội của BXP mà! cái nhạc chỉ là cái phụ thôi Kem àh!
mà kem học Kiến trúc hử? Vậy mà mình cứ nghĩ Kem còn đang học ở trường!

[kembong]

ko nhà kem ở đấy còn kem vẫn đang học Trường Hoàng tương lai kem sẽ học ở đấy <nếu được> ^^

[kembong]

Bùi xuân Phái đã từng sống nhờ ngề y tá của vợ
http://vnexpress.net/Vietnam/Van-hoa/My-thuat/2002/07/3B9BE99B/vophai.jpgvợ ông phái
"Có yêu mới lấy, nhưng lấy ông kể cũng cực lắm, mình phải quán xuyến hết, ông ý cứ như trên mây trên gió... Ở nhà, ông ấy được ưu tiên số 1, cái gì ngon lành là phần chồng, con rồi mới đến mình", bà Nguyễn Thị Sính tâm sự.

Căn buồng khoảng 25 m2, đại gia đình quây quần sống ở đó từ năm 1952, giờ là chỗ bà ở, tiếp khách và làm nghề tiêm: 2.000 đồng/mũi. Những mũi tiêm nuôi nghệ thuật từ hồi giá của nó chỉ có 2 hào.


Căn gác xép gỗ vừa bé vừa thấp, làm chỗ cho ông Phái vẽ, giờ đây đã được đổ bê tông. Nội thất căn phòng dùng toàn đồ gỗ giả cổ, quanh các bức tường kín tranh của Phái và anh con trai, hoạ sĩ Bùi Thanh Phương. Anh cũng vẽ phố nhưng phố Phương nhộn nhịp và tươi màu hơn.


Bức "Người đàn ông" của Bùi Xuân Phái. http://vnexpress.net/Vietnam/Van-hoa/My-thuat/2002/07/3B9BE99B/buixuanphai2nho.jpg
Ngày trước, Bùi Xuân Phái vẽ những bức tranh chỉ bằng 1-2 màu có trong tay, toan đôi lúc là giấy báo, vỏ bao thuốc lá, vỏ bao diêm. Vẽ xong ông nhét vào khe tủ, bạn bè đến chơi đem ra khoe rồi cho. Có người sẵn sàng mò vào gầm giường lôi ra những hoạ phẩm tác giả vứt bỏ để đem về. Ông Phái không thích kiểu hâm mộ ấy. Ông từng viết: "Lưu lại cái dở, cái xấu không khác gì những tên hại dân hại nước lưu lại cái tên tuổi xấu xa".

Kháng chiến đã chọn cho cô Nguyễn Thị Sính nghề y tá và người chồng. Chàng ở Thuốc Bắc, nàng ở Đinh Tiên Hoàng cùng chị gái, anh rể có họ với Bùi Xuân Phái. Hai người quen biết nhau từ nhỏ. Nhưng chỉ đến khi vào tận Thanh Hoá, khi Xuân Phái làm báo Vui Sống, ông mới nhận ra cô cháu gọi mình bằng chú, nay đã lớn. Bà kém ông 7 tuổi. Họ đến với nhau không gặp trở ngại gì.


Bức "Vợ" của Bùi Xuân Phái. http://vnexpress.net/Vietnam/Van-hoa/My-thuat/2002/07/3B9BE99B/buixuanphai1nho.jpg
Bà không nhớ ông đã vẽ mình bao nhiêu bức, cũng như không để ý xem ông có bao nhiêu người mẫu. Chỉ biết, ông vẽ bà mọi nơi, mọi lúc, đang cho con bú, đang ngủ, mặc áo dài mới. Vợ anh Phương bình luận: "Ông vẽ cô nào cũng thành giống bà hết: gò má cứ cao vút lên".

Ngoài 40 tuổi, ông mới được Hội Mỹ thuật cho vào biên chế, mới có lương hàng tháng. Lúc bấy giờ ông vẽ cho mình, thấy đẹp thì vẽ thôi. Các em trong nhà, bạn bè thích cái nào cho luôn. Năm 80-81, bắt đầu bán được tranh, ông phấn khởi lắm. Triển lãm cá nhân đầu tiên và cũng là cuối cùng năm 1984 cũng bán được một số.

Ông Phái mất giữa năm 1988 vì ung thư phổi, bức ký hoạ cuối cùng trên giường bệnh còn kịp rơi vào tay một nhà hâm mộ. Mãi đến năm 90-91, gia đình mới mua thêm được hai căn buồng trên gác. "Lúc ấy, đành phải bán tranh. Tất cả vì cuộc sống, chứ cứ giữ tranh mà ngắm à", bà nói với một giọng bình thản. Ông Tùng, một người bạn của họa sĩ Bùi Xuân Phái, nói: "Sau khi anh chết, anh còn nuôi bao nhiêu bạn bè bằng tranh tặng, cả tôi nữa. Tiền bán tranh đủ cho con tôi một căn buồng và một số thứ khác. Trên thế giới, không có một hoạ sĩ nào hào phóng như anh Phái".

[kembong]

“Tranh Phái” và sự thật về tranh Phái
Thứ sáu, 04/07/2008, 23:12 (GMT+7)
Nhân kỷ niệm 20 năm ngày mất của họa sĩ Bùi Xuân Phái (1988-2008), con trai ông - họa sĩ Bùi Thanh Phương - giới thiệu cuốn sách mới xuất bản: “Bùi Xuân Phái và con đường hội họa”. Mặc dù cuốn sách chỉ tải một phần nhỏ trong gia tài hàng trăm tác phẩm của Bùi Xuân Phái, nhưng anh Phương cho biết, hình ảnh trong cuốn sách là những bức tranh tiêu biểu trong cuộc đời nghệ thuật của ông.

Thật-giả khôn lường
Anh Phương khẳng định, bản chụp các bức tranh in trong cuốn sách đều từ tranh gốc của cha anh. Anh và nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn đã tuyển chọn và biên tập cuốn sách này, nhằm tôn vinh những giá trị thực của tranh Phái, trong thị trường tranh hỗn độn hiện nay. Ngoài tranh, cuốn sách còn có bài viết của nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn giới thiệu những giá trị nghệ thuật của tranh Bùi Xuân Phái, tiểu sử nghệ thuật Bùi Xuân Phái, do họa sĩ Bùi Thanh Phương biên soạn.


Hà Nội những năm 1970 -1980 trong tranh của Bùi Xuân Phái.

Năm ngoái, cuốn sách có ảnh chụp 140 bức tranh gốc của họa sĩ Bùi Xuân Phái do họa sĩ Văn Dương Thành và nhà sưu tập David Haines ở Singapore tuyển chọn, được xuất bản ở nước ngoài. Tập hợp tương đối phong phú tác phẩm của Bùi Xuân Phái, người sưu tập cũng quả quyết những bức ảnh này được chụp từ tranh gốc của Bùi Xuân Phái.

Trong đó, 1/3 là chân dung Văn Dương Thành, còn lại là chân dung vợ họa sĩ Bùi Xuân Phái, các con và chân dung bạn bè của họa sĩ lúc sinh thời, như Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Kim Lân, Nguyễn Tuân, Nguyên Hồng, Nguyễn Đình Thi… Bà Thành còn cho in bài viết trong cuốn sách này với tựa đề “The story behind the work” (Câu chuyện phía sau tác phẩm)… Toàn bộ bản chụp trong cuốn sách này là từ số tranh do bà Thành sở hữu, đã được mua bảo hiểm và bảo quản trong kho của nhà sưu tập David Haines ở Singapore.

Tuy chưa được xem cuốn sách của bà Thành, nhưng trả lời câu hỏi Họa sĩ Văn Dương Thành có phải là người sưu tập được nhiều tranh Phái nhất hiện nay, anh Phương cho biết: “Cứ cho bà Thành là người có nhiều tranh của bố tôi, điều đó càng làm danh giá thêm tranh của Bùi Xuân Phái mà thôi”.

Cuốn sách của bà Thành xuất bản ở nước ngoài nên trong nước chưa có nhiều người biết. Vậy, trường hợp bức ảnh chụp cùng một bức tranh, đều được khẳng định là tranh thật của Bùi Xuân Phái, được đưa vào cả hai cuốn sách này, mà tác giả của những cuốn sách đều khẳng định đang sở hữu các bức tranh, thì đâu là tranh thật, đâu là tranh chép? Có nhiều cuốn sách có sự… trùng hợp như vậy, dù các bức ảnh chụp ở hai bức tranh khác nhau! Vậy sách nào đăng tranh thật, sách nào đăng tranh giả?

Là một trong những tác giả có tác phẩm bị sao chép và làm “nhái” nhiều nhất, nên tranh của Bùi Xuân Phái đôi khi bị... mất giá. Tranh Phái đã trở thành mô-típ phổ biến, được sao chép thành nhiều bản và bày bán khắp nơi, nên thật giả khôn lường. Tranh Phái không chỉ được người yêu tranh trong nước sưu tập mà người nước ngoài cũng rất ưa chuộng. Nhưng cả khi tranh được trưng biển của Bùi Xuân Phái tại các cuộc đấu giá ở nước ngoài thì có người vẫn mua phải tranh giả…

Dũng cảm “xuất chiêu” chống tranh giả

Vì vậy, việc đưa tranh vào sách được coi là một trong những cách hữu hiệu để xác định tranh thật. Khi có bản chính để đối chiếu thì biết ngay tranh giả, dẫu chỉ là bản chính qua... ảnh. Rất nhiều nhà phê bình mỹ thuật, rồi các họa sĩ có tên tuổi, đặc biệt là người thân của các danh họa được mời chào với số tiền khá hậu hĩnh, chỉ để đứng bên một vài bức tranh của danh họa để chụp ảnh. Bức ảnh này được đưa vào các cuốn sách về danh họa, kèm theo là đôi dòng về kỷ niệm với người quá cố, với bức tranh…

Có người dũng cảm từ chối vì biết việc chụp ảnh và phát biểu để đăng trong những cuốn sách như vậy là “nối giáo cho giặc”. Nhưng có không ít người đã vô tình đồng phạm để “hợp thức hóa” tranh giả bằng cách này. Họa sĩ Văn Dương Thành cho biết, có những tổ chức, cá nhân nước ngoài… đề nghị trả cho bà nhiều tiền để “làm mẫu” bên những bức tranh của danh họa Bùi Xuân Phái, nhưng bà từ chối. Họa sĩ Tô Ngọc Thành - con trai danh họa Tô Ngọc Vân - cũng khước từ những lời mời như vậy, về những bức tranh được coi là của Tô Ngọc Vân, và những người bạn của ông lúc sinh thời…

Tranh càng nổi tiếng thì càng có nhiều bản chép, có khi là bản chép của chính họa sĩ lúc còn sống (dĩ nhiên, bản đầu luôn được coi là quý giá). Vì vậy, những người sở hữu các bản chép luôn muốn “nâng cao giá trị của tác phẩm” bằng cách này hay cách khác. Không chỉ để bộ sưu tập cá nhân thêm ý nghĩa, nhưng mục đích của việc “chứng minh tranh thật” này, thường là đem bán với giá cao ngất ngưởng.

Tranh Phái và hệ lụy tranh chép còn là một câu chuyện dài. Ngay cả giới sưu tầm cũng bị “nhiễu” thông tin khi đứng trước các tác phẩm nổi tiếng của ông. Những người có kinh nghiệm thẩm định tranh có thể nhận biết được những bức tranh thật dựa vào chất liệu thuốc, bột màu… dùng để vẽ hay loại toan mà các họa sĩ thường dùng ở thời điểm bức tranh ra đời… Tuy nhiên, số này không nhiều và không phải ai cũng… dũng cảm “xuất chiêu”.