Thủy Bọ động đúng ổ rùi. Một kho về trà nhé :brows:
Các bài viết cùng chuyên mục:
Thủy Bọ động đúng ổ rùi. Một kho về trà nhé :brows:
Các bài viết cùng chuyên mục:
Văn hóa ẩm thực nảy sinh đồng thời với sự xuất hiện của loài người và ngày càng phong phú theo sự phát triển của văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần. Từ xưa đến nay, loài người đã xây dựng, tích luỹ, bồi đắp được nhiều tri thức sâu sắc, đa dạng và độc đáo chung quanh chuyện ăn uống thường ngày. Ðặc biệt, nghệ thuật ẩm thực của ngời Á Đông thắm đượm quan điểm chỉnh thể, lấy sự quân bình âm dương và hoà hợp thiên nhiên làm nền móng, trong đó nghệ thuật thưởng trà là một trong những nghệ thuật ẩm thủy hàng đầu.Gửi bởi aiimpa
Ở Việt Nam, tục uống trà có từ rất lâu đời. Người Việt Nam biết đến trà sớm hơn nhiều so với các nước. Theo một tài liệu khảo cứu của Ủy ban khoa học xã hội thì người ta đã tìm thấy những dấu tích của lá và cây chè hóa thạch ở vùng đất tổ Hùng Vương (Phú Thọ). Xa hơn nữa, họ còn nghi ngờ cây chè đã có từ thời kỳ đồ đá sơn vi (văn hóa Hòa Bình). Cho đến nay, ở vùng Suối Giàng (Văn Chấn - Nghĩa Lộ - Yên Bái), trên độ cao 1.000 m so với mặt biển, có một rừng chè hoang khoảng 40.000 cây chè dại, trong đó có một cây chè cổ thụ lớn nhất, ba người ôm không xuể. Ðã có những kết luận khoa học trong và ngoài nước khẳng định rằng: Việt Nam là một trong những "chiếc nôi" cổ nhất của cây chè thế giới.
Tục uống trà ở Việt Nam rất phong phú. Từ cách uống cầu kỳ cổ xưa đến cách uống bình dân, hiện đại. Thường một bộ đồ trà có bốn chén quân, một chén tống để chuyên trà. Nước pha trà phải là thứ nước mưa trong hoặc thứ sương đọng trên lá sen mà người đi thuyền hứng từng giọt vào buổi sớm. Phương ngôn còn lưu truyền những lời dạy về cách uống trà như "trà dư, tửu hậu", "rượu ngâm nga, trà liền tay", "Bán dạ tam bôi tửu. Bình minh nhất trản trà"...
Nói đến nghệ thuật thưởng trà Việt Nam là người ta lại nhắc đến thú uống trà của người Hà Nội. Vẻ thanh lịch, trang nhã, sự cầu kỳ trong ẩm thực của người Hà Nội đã nâng tính thẩm mỹ của chén trà lên một trình độ rất cao. Nếu người dân vùng khác thích uống trà "mộc" (trà không ướp hương) thì nhiều gia đình Hà Nội xưa lại thích uống trà ướp sen, trà nhài, trà ngâu, trà cúc, trà sói... Ðặc biệt trà sen là một thứ trà quý chỉ dùng để tiếp khách tri âm hoặc làm quà biếu. Trà sen tựa thứ trà mạn Hà Giang, mỗi cân ướp từ 1000 - 1200 bông sen Tây Hồ và phải là thứ sen chưa bóc cánh với "độ" hương cao nhất. Trà sen loại đặc biệt giá lúc nào cũng ở mức 2 - 3 chỉ vàng một cân. Ở Hà Nội hiện còn khoảng 30 gia đình làm loại trà này.
Ở nông thôn, người bình dân hay uống trà xanh. Đó là những lá chè tươi, rửa sạch, hãm trong nước sôi sủi tăm cá, nước trà thơm dịu, xanh ngắt. Uống trà bằng bát sành, hút thuốc lào và nếu sang hơn, có thêm phong chè làm hợac kẹo"cu đơ" xứ Nghệ. Ở Nghệ an còn có tục uống "chè gay", hái cả cành lẫn lá hãm trong nước sôi. Trà được ủ nóng trên bếp than, lúc khát, chắt nước trong nồi ra uống.
Người Việt Nam hiện nay uống chủ yếu là trà xanh sơ chế bằng phương pháp thủ công mà người đời thường gọi là "trà mộc","trà sao suốt" hay "trà móc câu". Gọi là "trà móc câu" vì cánh trà sao quăn giống hình chiếc móc câu. Song người sành trà lại bảo phải gọi là "trà mốc cau" mới đúng vì chè tròn cánh, trôi tay, có mốc trắng như mốc cây cau. Còn "trà sao suốt" là phương pháp sao trà bằng nhiệt, tách nước (giảm bớt thủy phần) bằng tay với ngọn lửa liên tục, đều đặn, không to quá, không nhỏ quá. Người ta sao trà bằng chảo gang. Những thứ trà ngon thường được gọi chung là "chè Thái". Nhưng thực ra, trà bán ở thị trường hiện nay có rất nhiều nguồn gốc: trà Tân Cương, trà Mạn Hà Giang, trà Vị Xuyên, trà Lục Yên Bái, trà Suối Giàng.... Song trà dù được chế biến, được uống bằng cách nào (độc ẩm, đối ẩm, quần ẩm) vẫn biểu thị một thứ "đạo". " Ðạo trà" Việt Nam thật trân trọng ở cách dâng mời đầy ngụ ý. Dù lòng vui hay buồn, dù trời mưa hay nắng, khách cũng không thể từ chối một ly trà nóng khi chủ nhà trân trọng dâng mời bằng hai tay. Dâng trà đã là một ứng xử văn hóa phổ quát biểu hiện sự lễ độ, lòng mến khách. Uống trà cũng là một ứng xử văn hóa. Uống từng ngụm nhỏ để thưởng thức hết cái thơm ngọt của trà và cảm nhận hơi ấm của chén trà đủ nóng bàn tay ta khi mùa đông lạnh giá. Uống để đáp lại lòng mến khách của người dâng trà, để bắt đầu một tâm sự, một nỗi niềm, để bàn chuyện gia đình, xã hội, nhân tình thế thái, để cảm thấy trong trà có cả hương vị của trời đất, cỏ cây. Dâng trà và dùng trà cũng là một biểu hiện phong độ văn hóa, sự thanh cao, tình tri âm, tri kỷ, lòng mong muốn hoà hợp và xóa đi những đố kỵ, hận thù. Uống trà là một cách biểu thị mức độ tình cảm và học vấn người đối thoại.
Những khía cạnh của văn hóa ứng xử Việt Nam rất phong phú và biểu hiện tập trung nhất ở tục uống trà. Người ta có thể uống trà một cách im lặng và nhiều khi sự im lặng đã ẩn chứa nhiều điều. Người ta có thể xét đoán tâm lý người đối thoại khi dùng trà. Khi đã trở thành một cái thú thì người ta không thể quên nó, vì trà đồng nghĩa với sự sảng khoái, tỉnh táo, tĩnh tâm để mưu điều thiện, tránh điều ác. Tuy nhiên, trà cũng rất cần sự tiết độ. Người Việt Nam không uống nhiều, uống đặc và cũng không thể uống liên tục suốt ngày. Vì trà là một triết học về sự tế nhị, nhạy cảm, thanh tao, sự suy ngẫm và óc tỉnh táo. Trà là một sự giao hòa với thiên nhiên, sự ứng xử hợp lý với thời gian, sự tiếp cận đầy nhân tính với không gian, với môi trường và con người. Ở Việt Nam luôn tồn tại một nền văn hóa trà thanh lịch và tỏa hương.
Trà sen là một trong những đại đại diện của văn hóa trà Việt Nam đóng góp vào nền văn hóa trà thế giới. Điển hình cho nền văn hóa trà ướp hương đặc trưng Việt Nam.
Trà Sen trong văn hóa Trà Việt Nam
Người Việt Nam luôn tự hào với công phu tẩm ướp, pha trà và thưởng Trà Sen. Tuy nhiên, Trà Việt Nam được chia làm 3 loại theo 3 cách thưởng thức trà khác nhau : Trà Hương, Trà Mạn và Trà Tươi.
Trà Hương
Đây là trường phái trà đặc trưng Việt Nam, người Việt Nam rất thích uống trà ướp hương. Dùng các loài hoa có hương thơm để ướp vào trà như Hoa Lài, Hoa Sói, Hoa Sen, Hoa Ngâu, Hoa Cúc … Thường trà được ướp hoa trước và đóng gói sẵn để dễ dùng. Nhưng nói đến Trà Hương là phải nói đến 3 loại trà hương rất đặc sắc : Trà Sen, Trà Ngũ Hương và Trà Hoa Sứ.
Trà Sen : Đã từ lâu, Trà Sen được sử dụng phổ biến trên đất nước Việt Nam. Đặc biệt đối với cư dân đất kinh kỳ Hà Nội, họ luôn tự hào với cách tẩm ướp, pha trà và thưởng trà độc đáo và tinh tế có một không hai của họ. Văn hóa Trà Sen được vun đắp ngày càng dày lên bởi nhiều triết lý, ý nghĩa và giai thoại. Qua năm tháng, Trà Sen thấm đượm hồn Việt, tính cách Việt, văn hóa Việt. Mỗi khi nhắc đến văn hóa trà Việt Nam, Trà Sen luôn được nhắc đến với sự trang trọng bậc nhất.
Trà Ngũ Hương : Là cách uống trà trong các dịp lễ tết, nhất là Tết Nguyên Đán. Một khay trà đặc biệt có 5 chỗ trũng, đặt vào 5 loài hoa bắt hương nhất là lài, sói, sen, ngâu và cúc. Tráng ly cho nóng và đặt úp lên các bông hoa, đợi một chút rồi lấy ly đó để thưởng thức trà. Mùi hương thoảng của hoa, vị đắng của trà cùng ngắm cảnh đào mai rực rỡ mùa Xuân.
Trà Hoa Sứ : Biểu tượng của sự lãng mạn và tình yêu thuần khiết, như Hoa Hồng của phương Tây. Hoa Sứ là loài hoa kiêu kỳ, không thể ướp trực tiếp vào trà như các loài hoa trong ngũ hương, chỉ có thể thưởng hương bằng một ly nhỏ nóng úp lên hoa rồi dùng lý đó uống trà.
Trà Mạn
Trà Mạn là cách uống trà không ướp hương, chú trọng đến tinh thần, hướng đến cái Mỹ, hướng đến sự tinh tế và hoàn hảo trong cách thưởng thức trà. Trà Mạn có những tiêu chuẩn phức tạp về trà, nước pha trà, ấm uống trà, cách pha trà và bạn thưởng trà. Trà Mạn có 2 trường phái chính là Trà Tàu và Trà Thiền.
Trà Tàu : Ảnh hưởng nhiều từ tinh thần và phong cách của Kungfu trà Trung Hoa, thường dùng trà Trung Quốc, chuộng ấm đất Nghi Hưng và rất tỉ mỉ về cách để có chén trà ngon.
Trà Thiền : Là cách uống trà mang nặng tính Thiền, tĩnh tâm, lấy trà làm duyên để hướng vào nội tâm. Trà Thiền nhằm giáo dục con người.
Trà Tươi
Trà Tươi là cách uống trà cổ xưa nhất của người Việt, và cũng có lẽ là xưa nhất trên thế giới. Dùng lá trà tươi, vò nhẹ và cho vào nồi nấu, sau đó thưởng thức bằng bát sành lớn bên bếp lửa. Tại những làng cổ, các gia đình trong làng thường luôn phiên nấu trà mỗi tối để thiết đãi cả làng. Bên chén trà, bếp lửa, họ nói những câu chuyện về cuộc sống. Trà Tươi là cách thưởng trà hun đúc tình làng, nghĩa xóm, làm con người thân thiện và gần gũi nhau mà không cần đến bất kì một nghi thức nào.
Dùng lá trà tươi rửa sạch, cũng giống như cách pha tra khô khác bằng cách hãm trà, tức là nước đun sôi rồi chế nước vào ấm . thời gian sau 3-5 phút là có thể có chén trà ngon. nếu pha bằng cách cho lá tar2 vào nồi đun lên thì nuước pha trà có màu không đẹp, và rất đắng.
Trà Sen
Trà Sen trở thành một tinh thần đặc trưng của Văn hóa Trà Việt, mang trong đó nhiều triết lý, lịch sự và lòng kính trọng. Khi nói đến Văn hóa Trà Sen, ta không thể dịch được thành Lotus Tea, vì nó không chỉ là trà ướp hoa Sen.
Ướp Sen
Trà Sen dùng một loại trà ướp hương Sen, Muốn có trà ngon, chỉ hái những búp trà loại một tôm hai lá và phải hái nhanh, nhẹ nhàng, không để búp bị nhàu nát. Loại trà ngon là sau khi sao phải còn lại một lượng nước nhất định từ 5-7%. Trà hái xong không ướp hương ngay mà phải để trong chum đất, trên ủ lá chuối, để từ 2-3 năm nhằm làm giảm độ chát và để cánh trà phồng lên hút được nhiều hương. Một cân trà ướp hương sen cần có 800-1000 bông sen, mà phải đúng loại sen ở đầm Ðồng Trị, Thuỷ Sứ, làng Quảng Bá, Hồ Tây (sen ở đây to và thơm hơn sen những nơi khác). Có lẽ do Hồ Tây được xem là chốn địa linh chăng?
Hoa sen phải hái trước lúc bình minh. Bông sen còn đẫm sương được tách lấy phần hạt gạo rồi rải đều, cứ một lớp trà một lớp gạo sen. Sau cùng phủ một lớp giấy bản. Ướp như vậy liên tục 5-6 lần, mỗi lần ướp xong lại sấy khô rồi mới ướp tiếp. Công phu là thế nên một ấm trà sen có thể uống hàng chục tuần trà. Nước trong rồi, hương sen còn ngan ngát.
Sen sớm
Có lẽ đây là cách ướp trà độc đáo có một không hai trên thế giới. Khi hoàng hôn dải nắng vàng lên mặt hồ sen, các thiếu nữ chèo thuyền ra chọn những bông sen đang còn hé nụ lén bỏ vào một dúm trà nhỏ. Sớm hôm sau khi ánh bình chưa chạm tới chúng thì các thiếu nữ lại chèo thuyền ra lấy lại những dúm trà đó. Trà rất thơm hương tự nhiên của đất trời trong suốt đêm dài. Cũng thế, nước pha trà được hứng từ những lá sen còn đọng sương sớm. Đây chính là thiên cổ đệ nhất trà.
Hiên tràMột nơi thưởng Trà Sen kinh điển là một mái hiên. Người ngồi bằng trên sập gỗ, trông ra hồ sen xanh ngát mênh mang gió. Một chiếc cầu nhỏ cong cong với con thuyền lặng lẽ chờ các thiếu nữ đi hái sen mỗi sớm mỗi chiều. Uống trà, ngắm cảnh, làm thơ, hàn huyên tâm sự cõi mơ thiên đường.
Mứt Sen
Uống trà thì đắng nên thường dùng chung với đồ ngọt là mứt sen trần, loại mứt làm từ hạt sen. Trong ẩm thực truyền thống, mứt là loại quà đặc biệt ngày Tết. Ngoài ra ngày xưa còn có một ống thuốc lào và một khay trầu.
4 nền văn hóa trà lớn của nhân loại
Bốn nền văn hóa trà lớn là: Chanoyu - trà đạo Nhật Bản, Kungfu trà - Trung Hoa, Trà Sen - Việt Nam và Panyaro của Triều Tiên (Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên). Trà Sen là loại trà duy nhất dùng trà hương.
Chanoyu : Thường gọi là Trà Đạo. Đây là nền văn hóa trà nổi tiếng nhất ở Nhật Bản, được các nhà sư đưa về từ Trung Quốc vào thế kỉ XV. Điểm đặc thù của Trà Đạo là dùng loại trà bột cổ xưa pha vào bát. Trà Đạo có những quy định rất chặt chẽ về cách pha, trà cụ, trà thất... Toàn bộ buổi lễ trà rất yên lặng và từ tốn mang đậm chất Thiền. Một từ để miêu tả về Chanoyu đó là Đạo. Nghi thức trà đạo hướng con người vào 4 giá trị là: Hòa - Kính - Thanh - Tịnh.
Kungfu Trà : Nền văn hóa trà được xếp vào loại lâu đời nhất thế giới, Kungfu Tea ảnh hưởng mạnh đến tất cả các nền văn hóa trà khác. Phát triển từ trà bánh, trà bột rồi đến trà rời. Có hàng trăm sách nghiên cứu về trà. Kungfu Tea là một trong những niềm tự hào lớn nhất của người Trung Quốc. Kungfu Tea đề cao nhất là Mỹ - cái đẹp. Thao tác phải điêu luyện, phóng khoáng. Dụng cụ pha trà phức tạp, chi li ngược hẳn với sự đơn giản, thô sơ của Chanoyu.
Trà Sen : Nếu Kungfu Tea là anh cả của trà, Chanoyu là người anh em nổi tiếng thì Trà Sen là nàng công chúa thi vị nhất của trà. Hòa - Người Việt trọng nhất là tình nghĩa. Uống trà là dịp hàn huyên. Biếu trà thể hiện sự tôn trọng. Trà Sen là duyên cớ để giao hòa.
Panyaro : Rất gần gũi với Sencha của Nhật Bản. Có một thời Panyaro rất thịnh hành tại Triều Tiên. Thế nhưng những biến động lịch sử vào những thập niên đầu tiên của thế kỷ XX đã kết thúc thời kỳ hoàng kim đó. Nhưng vào những năm cuối cùng của thế kỉ, Chae Won Hwa đã làm nên một kỳ tích. Bà là người góp công lớn nhất trong phong trào phục hưng Panyaro.Triết lý của Panyaro rất đơn giản, cho phép ta được tự nhiên phóng khoáng trong cách pha và thưởng trà. Bởi thế, Panyaro phù hợp ở mọi nơi và với mọi lứa tuổi.
Lần sửa cuối bởi loveactually, ngày 24-04-2007 lúc 01:58 PM.
biết thì có biết 1 chút!
nhưng mà chị muốn biết về cái gì? như thê nào? hay tất cả luôn?
Nghệ thuật Trà đạo của Trung Hoa và Nhật Bản từ lâu đã được cả thế giới công nhận và ngưỡng mộ. Thói quen uống trà của người Việt cũng đã có từ ngàn xưa, nhưng liệu thú ẩm thực ấy đã làm nên nghệ thuật trà đạo Việt Nam?
Có dịp đọc qua tác phẩm “Những chiếc ấm đất” (Nguyễn Tuân), tôi mới thấy sự cầu kỳ trong cách pha, thưởng thức đã được nâng lên tầm nghệ thuật của các bậc tiền bối. Giờ đây, giữa dòng chảy hối hả của nền kinh tế thị trường, không biết nghệ thuật uống trà ấy còn lưu lại ở nơi nào?
Được một người sành trà giới thiệu, tôi tìm gặp cụ Trường Xuân tại quán trà nằm trong một ngõ nhỏ trên phố Văn Miếu. Xuất thân trong một gia đình có truyền thống về trà, cuộc đời của cụ gắn liền với sự thăng trầm của cây chè Việt Nam.
Nghệ thuật uống trà Việt Nam bắt nguồn từ bát trà xanh đượm tình làng nghĩa xóm, điển hình là ở hai làng Ngọc Mỹ (Hà Tây) và làng Thanh Chương (Nghệ An). Đạo trà Việt Nam cũng khởi nguồn từ đó. Cách thức và nghi lễ thưởng thức trà của người Việt không hề bị ảnh hưởng hay nhầm lẫn với bất kỳ dân tộc nào- cụ Trường Xuân nhớ lại.
Người dân làng Ngọc Mỹ và Thanh Chương xưa kia thường hái lá chè bánh tẻ, rửa sạch, vò nát rồi đổ nước sôi vào om. Tuy nhiên, người Thanh Chương sau khi om chín chè sẽ đổ nước lạnh lên để quân bình âm dương, rồi mới dùng gáo dừa múc đổ ra bát mời nhau thưởng thức bên bếp lửa. Làng Thanh Chương xưa có tục lệ nhà nhà thay phiên nhau nấu trà để mời cả làng uống. Vì vậy, cứ tối tối khi nghe tiếng rao: “Bớ làng, bớ nác đến nhà con uống một đọi nác” (nác có nghĩa là nước) là cả làng lại tụ họp, quây quần bên bếp lửa nói chuyện mùa màng, sẻ chia kinh nghiệm cầy cấy, giàn hoà mọi xích mích xóm giềng, giúp con người xích lại gần nhau hơn.
Qua bao thăng trầm lịch sử, thú vui này đến với người Tràng An, được người kinh kỳ chăm bẵm, nâng niu và phát triển thành nghệ thuật trà đạo như hiện nay.
Đến giờ, nghệ thuật trà đạo Trung Hoa và Nhật Bản vẫn hoàn toàn khác biệt với Việt Nam. Đạo trà Trung Hoa thiên về thẩm mỹ, thưởng thức trà cần phải có không gian và phong cảnh đẹp. Đạo trà Nhật Bản lại thiên về nghi thức và tôn giáo. Còn đạo trà Việt Nam vẫn đi trên con đường riêng của mình. Phong cách và nghệ thuật thưởng trà Việt Nam chưa bao giờ xa rời cuộc sống của những người dân quê, vẫn dung dị và giản đơn như thuở ban đầu..
Cụ Trường Xuân cho hay: "Sở dĩ người Việt còn ít hiểu biết về trà là bởi ta chưa có truyền kỳ về văn hóa trà đạo. Song điều đó không có nghĩa là người dùng trà lại xuề xoà trong cách thưởng thức. Để thưởng thức trà cũng đòi hỏi người dùng cũng phải cầu kỳ tinh tế lắm, không chỉ thưởng thức trà bằng vị giác mà cần phải cảm nhận trà bằng cả mọi giác quan: vị giác, thị giác, khứu giác, thính giác và một điều quan trọng nhất là vận dụng toàn thân để cảm nhận hết hương vị của chén trà".
Nghe cụ Xuân nói vậy tôi chợt nghe lòng ngậm ngùi khi ngày nay Lipton, Dimah... vẫn đang chứng tỏ sự sành điệu trong mỗi gia đình Việt Nam. Lại thấy người Nhật và người Trung Hoa đang hết sức gìn giữ và bảo tồn nền văn hóa trà đạo của họ để rồi tự hỏi: một ngày kia trà đạo Việt Nam sẽ đi đâu và về đâu?
Cái này là sưu tầm thui! hi vọng là giúp đc thủy bọ 1 chút về văn hóa trà!
Mình nhớ ngày xưa cô Yến có kể về thú chơi trà, thưởng hoa nở ! chắc thủy bọ & Hương ki nhớ chứ!?!
lằng nhằng phức tạp bỏ xừ. tao ko có mặt trong số đó hờ hờ
trà việt đơn giản mà ấm cúng, theo như tao tìm hiểu hehe
rất cám ơn cu Vinh, mỗi tội tài liệu đó thì chị lại có rồi hic
buồn ko
uh, nó cứ nghĩ ai cũng... như nó, ngây thơ vô số tội
Brainy Games at YouBrainy http://www.youbrainy.com
Bác đen tối ghê!
trong sáng, chỉ trong sáng, và càng ngày càng trong sáng hơn
Brainy Games at YouBrainy http://www.youbrainy.com
hihihi! vậy là em bít bác "trong sáng" thế mô rồi!
Bác xưa nay vẫn vậy mà! Công lực ngày càng nâng cao thăng tiến ko ngừng, Bái phục Bái Phục
Lần sửa cuối bởi loveactually, ngày 04-12-2007 lúc 09:54 AM.
Sinh nó ra để "...." (tức là ngoặc ý mà) he he! mà "..." (tức là ngoặc ý mà) thì nghĩa của nó nhiều khi cũng thay đôit nhiều lắm đó
thì chính là nó chứ còn sao nứa
vì thế cho nên ko thể bỏ nó đc
đúng ko?
Dạ! nếu bỏ nó ra ý nghĩa khác hẳn đôi khi lại ngược lại mới chết chứ lị!
Chính thế nên nó mới đc sinh ra! mà đã có ai lên tiếng đòi bỏ hẳn nó di đâu!
Đôi khi có ích ra phết đấy
ích quá đi chứ hehe
khỏi bàn luận về nó hehe
Có 1 người đang xem chủ đề. (0 thành viên và 1 khách)
Quyền viết bài
Trả lời kèm Trích dẫn
Đánh dấu