Về việc dạy và học nhạc tại các trường phổ thông
Về việc dạy và học nhạc tại các trường phổ thông
Ở miền Bắc Việt Nam, trước 1975, do tình hình đất nước bị chiến tranh kéo dài, kinh tế chậm phát triển, nhu cầu dạy và học môn Âm nhạc trong nhà trường phổ thông hầu như ít được quan tâm tới. Việc giáo dục âm nhạc hầu như chỉ dành cho các trường dạy nhạc chuyên nghiệp, các câu lạc bộ và các nhà văn hóa quần chúng
Còn ở miền Nam, rải rác ở một số trường phổ thông của các thành phố lớn có đưa môn Nhạc vào chương trình học nhưng cũng chỉ được coi như là một môn học bình thường như những môn khoa học xã hội học khác, thậm chí so với môn học Vẽ, nó còn bị xếp vào diện thứ yếu.
Cho đến nay, qua bao nhiêu thăng trầm của ngành giáo dục với một rừng các cuộc cải cách, thiết nghĩ đã đến lúc chương trình dạy và học các môn nói chung và môn Nhạc nói riêng đòi hỏi phải ổn định và thống nhất, dựa trên sự phát triển giáo dục phù hợp với đặc tính của từng địa phương. Xã hội mới đòi hỏi phải có nhà trường mới. Tuy nhiên, điều ấy nói ra thì dễ nhưng định hướng và thực hiện được một mô hình nhà trường mới lại không dễ chút nào, bởi giáo dục trong nhà trường phải phù hợp với sự phát triển của xã hội.
Vài khái niệm về tài năng, năng khiếu và năng lực âm nhạc của trẻ em
Chúng ta thường thán phục và xúc động trước một bản nhạc hay, một giai điệu đẹp, hay tự hào về những thành tích mà các bạn trẻ đạt được tại các cuộc thi âm nhạc quốc tế
Tất cả những trường hợp trên đều mang yếu tố tài năng. Vậy tài năng là gì? Do đâu mà có? Làm thế nào để phát triển tài năng?
Có thể nói, tài năng là một biểu hiện đặc biệt ở mức độ cao của năng lực. Năng lực - năng khiếu (còn gọi là khả năng) là một sự kết hợp linh hoạt và độc đáo nhiều đặc điểm tâm lý của một con người tạo thành những điều kiện chủ quan thuận lợi giúp cho người đó tiếp thu dễ dàng, tập dợt nhanh chóng và hoạt động đạt hiệu quả cao trong một lĩnh vực nào đó, theo những chuẩn mực của một hoàn cảnh lịch sử nhất định.
Một đứa bé có năng khiếu âm nhạc sẽ học nhạc hết sức dễ dàng, tiến bộ nhanh chóng, khi biểu diễn thường thành công. Còn người không có năng khiếu âm nhạc có khi học mãi, tập luyện mãi vẫn không mang lại hiệu quả. Nhưng thế nào là đàn hay hát giỏi thì còn phải tuỳ vào hoàn cảnh lịch sử, tuỳ vào trình độ thưởng thức và thị hiếu của mỗi dân tộc, mỗi địa phương cụ thể.
Chính những đặc điểm sinh lý mà tâm lý tạo thành những năng lực - năng khiếu nhất định. Trong thực tế lịch sử phát triển văn minh của nhân loại, chúng ta đã biết đến tên tuổi của những thiên tài ở mọi lĩnh vực như: Nhạc sỹ thần đồng W.A.Mozart lên 3 tuổi đã nổi tiếng về tài đàn piano, 5 tuổi đã sáng tác nhạc ; nhạc sỹ người Nga Rimsky-Korsakov năm lên 2 tuổi đã có trí nhớ âm nhạc tuyệt vời khiến mọi người phải kinh ngạc; họa sỹ người Ý S.Raphael đã nổi tiếng từ năm lên 8 tuổi
Trước đây, nhiều người cho rằng năng khiếu do bẩm sinh hoặc do di truyền . Người ta lấy ví dụ từ gia đình nhạc sỹ người Đức J.S.Bach có đến 18 nhạc sỹ nổi tiếng; nhưng gần đây, nhiều kết quả nghiên cứu khoa học đã cho thấy không hoàn toàn như vậy. Những đặc điểm di truyền nếu được nuôi dưỡng tốt và được sự quan tâm chăm sóc chu đáo thì đây sẽ là nền tảng vững chắc để hình thành một loại năng khiếu nào đó thuờng được gọi là tư chất. Hầu hết mọi người khi sinh ra đều đã có một số vốn liếng tư chất nào đó làm cơ sở để hình thành những năng lực - năng khiếu.
Thiết nghĩ, đã đến lúc phải có một chương trình hoàn chỉnh và ổn định để đưa vào giáo dục trong nhà trường phổ thông những môn học về Văn hóa - Nghệ thuật nói chung, dạy và học nhạc nói riêng, sao cho học sinh dù không có tài năng hoặc năng khiếu về âm nhạc vẫn có thể biết nghe và cảm nhận được những vẻ đẹp của âm nhạc.
