Bí ẩn xoay quanh các Kim tự tháp

Sai lầm trong lời giải về bí ẩn của các kim tự tháp Giza

Các nhà khoa học từ lâu đã đau đầu về điều bí ẩn làm thế nào mà 3 kim tự tháp khổng lồ ở cao nguyên Giza có thể xếp thẳng hàng về phía bắc. 9 tháng trước, một nhà Ai Cập học người Anh cho biết bà đã có đáp án. Nay, người ta tìm thấy sai lầm trong tính toán của bà.

http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-ho...9B3FDB/kim.jpg
Các kim tự tháp xếp thẳng hàng về hướng bắc.

Trong báo cáo đăng trên tạp chí Nature, nhà Ai Cập học - nữ Tiến sĩ Kate Spence của Đại học Cambridge, Anh, cho biết những người xây dựng kim tự tháp có thể đã dùng hai ngôi sao, Kochab trong chòm sao Tiểu hùng tinh và Mizar trong chòm Đại hùng tinh, để tìm ra cực bắc chuẩn.

Vị trí của các ngôi sao so với trái đất thay đổi theo thời gian. Theo số liệu của các nhà thiên văn, năm 2467 trước Công nguyên là năm mà đường thẳng nối giữa hai ngôi sao trên đi qua chính giữa cực bắc. Vì vậy, Tiến sĩ Spence phỏng đoán, nếu người xưa đã áp dụng phương pháp căn hàng, việc xây dựng các hầm mộ hoàng gia ở gần Cairo có thể diễn ra vào khoảng từ năm 2485 đến năm 2375 trước Công nguyên.

Các phỏng đoán hiện nay dựa trên niên đại của triều đại các Pharaoh cho kết quả là 3 kim tự tháp khổng lồ này được xây dựng khoảng năm 2500 trước Công nguyên.

Nhưng hai nhà sử học Dennis Rawlins và Keith Pickering không tin tưởng về tính chính xác của các con số này. Khi kiểm tra lại các phép toán của Tiến sĩ Spence, ngay lập tức họ nhận ra một sai sót trong việc sử dụng các vì sao làm mốc để tìm hướng bắc chuẩn tại Giza. Theo hai ông, thời điểm mà cực bắc nằm trên đường thẳng nối hai ngôi sao là sớm hơn nhiều - năm 2627 trước Công nguyên.

Kate Spence thừa nhận sai sót này, nhưng khẳng định rằng điều đó không hề làm mất đi giá trị của phương pháp giải thích mà bà đưa ra, về việc các kim tự tháp xếp thẳng hướng bắc trên cao nguyên Giza.

Xây dựng kim tự tháp bằng “kích thuỷ lực”

Mới đây, ông Alecxander Grigoriev, một chuyên gia xây dựng ở thành phố cảng Odessa (Ukraina), đã đưa ra một giả thuyết táo bạo về phương án xây dựng kim tự tháp của người Ai Cập cổ đại: Dùng pittong, lợi dụng sức nâng của nước để đưa các khối đá lên cao.

Trong việc xây dựng kim tự tháp, trở ngại lớn nhất là việc vận chuyển các khối đá khổng lồ lên cao. Giả thuyết đổ đất tạo mặt phẳng nghiêng xem ra không vững, vì không một dạng con lăn nào có thể lăn trên mặt đất xốp khi phải chịu trên mình tải trọng nhiều tấn của khối đá. Nếu dùng đá tảng có phiến rộng lót đường trên mặt phẳng nghiêng đó, thì khi kim tự tháp đã được xây đến một độ cao nhất định, phải bồi đất lên mặt phẳng nghiêng, và phải tiếp tục lót đá làm đường... Cuối cùng, khối lượng đá lót đường sẽ lớn khổng lồ.

Giả thuyết khác là dùng cần cẩu thủ công (giống như cần vọt kéo nước từ giếng lên), hay tời quay tay. Các biện pháp này tương đối khả thi hơn, nhưng lại tốn rất nhiều thời gian mà không đảm bảo an toàn. Ngoài ra, nếu công việc được tiến hành bằng những phương tiện và phương pháp quá ư thô sơ trên, thì thời hạn hoàn thành công trình phải kéo dài vài chục năm. Liệu có vị Pharaoh nào chờ đợi được khoảng thời gian đó?

Tuy nhiên, theo giả thuyết mới đây của Grigoriev, đăng trên tạp chí Kỹ thuật dành cho tuổi trẻ (Nga), thì hai năm là thời hạn khả thi để xây dựng một kim tự tháp. Nếu kim tự tháp được xây dựng ngay khi Pharaoh vừa qua đời, thì khoảng thời gian 2 năm trên vừa đúng bằng khoảng thời gian cần thiết để tiến hành các kỹ thuật ướp xác.


Trước hết, ta hãy tìm hiểu các thông số kỹ thuật của kim tự tháp

http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-ho...h_150401_P.jpg
Mặt cắt của kim tự tháp Kheops với những chú dẫn sau:
1 - Ống trục đứng ở tâm kim tự tháp, đỉnh bị chặn bởi khối đá chóp (2).
3 và 5 - Hành lang thông gió.
4 - Thư viện.
6 - Phòng đặt xác Pharaoh.
7 - Phòng trưng bày các tác phẩm nghệ thuật.
8 - Phòng đặt xác hoàng hậu.
9 - Hành lang nằm ngang, dẫn đến phòng đặt xác hoàng hậu.
10 - Hàng lang đi lên cao, dẫn đến phòng đặt xác Pharaoh.
11 - Hành lang đi xuống đáy.
12 - Lối vào

Lấy kim tự tháp Kheops làm ví dụ. Cạnh đáy của nó dài 220 m, như vậy mặt đáy gồm 24.200 khối đá, mỗi khối có kích thước 1m x 1m x 2m, nặng hơn 2 tấn. 42 lớp đầu tiên tính từ dưới đáy lên gồm 742.224 khối đá. Ở lớp thứ 42, diện tích mặt cắt của kim tự tháp chỉ còn một nửa so với mặt đáy. Cần bao nhiêu công sức và thời gian để vận chuyển lên cao và ghép đặt một số lượng khổng lồ các khối đá to lớn, nặng nề như thế? Giả dụ một tốp gồm 20 người đẩy một khối đá trên con lăn từ tâm mặt đáy ra đến rìa mặt đáy (khoảng cách độ 110-120m) và ghép đặt, chậm nhất là mất 1giờ. Khi hàng ngoài cùng đã ghép đặt xong, thì càng vào trong, khoảng cách vận chuyển càng ngắn lại và thời gian vận chuyển cũng giảm đi.
Càng lên cao, mặt bằng càng hẹp lại nên khoảng cách và thời gian cũng giảm theo. Ở những lớp dưới, khi mặt bằng còn rộng, với 60 tốp thợ như vậy, mỗi giờ có thể vận chuyển và ghép đặt được 60 khối đá. Nếu thay ca làm việc liên tục, một ngày đêm có thể ghép đặt được 1.440 khối. Như vậy, sau 16 ngày là hoàn tất lớp dưới cùng, sau 515 ngày đêm là hoàn tất 42 lớp đầu tiên.

Phần tiếp theo, cần ghép đặt 32 lớp với tổng cộng 278.784 khối đá để mặt bằng lại thu hẹp còn một nửa so với mặt cắt ở lớp 42. Thời gian cần thiết cho phần này là 194 ngày đêm. Để diện tích thu hẹp 1/2 nữa, cần thời gian 42 ngày đêm. Còn lại phần chóp, có thể hoàn tất chỉ trong vài ngày.

Dĩ nhiên khi càng lên cao, diện tích càng thu hẹp nên số người trực tiếp làm việc trên mặt bằng cũng giảm đi so với 60 tốp ban đầu, nhưng với lợi thế khoảng cách vận chuyển giảm dần khiến thời gian vận chuyển cũng giảm theo, thời hạn hoàn tất công trình vẫn chỉ khoảng 2 năm.

http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-ho...h_150402_P.jpg
Mô tả quá trình nâng các khối đá lên cao.
1 - Pittong – phao nâng với kích thước 25m2 mặt đáy, cao 20 m.
2 - Con lăn – khoá chặn.
3 - Sông Nile
4 - Kênh dẫn nước và thoát nước có van đóng mở để cho nước vào hoặc tháo nước ra nhằm điều khiển hướng di chuyển lên hoặc xuống của pittong – phao nâng.
Như vậy, số lượng nhân công ở thời điểm cao nhất cũng chỉ 3.600 người (ba ca, mỗi ca 60 tốp, mỗi tốp có 20 người). Con số này còn có thể thấp hơn, vì ở đây ta tính ca làm việc theo 8 giờ tiêu chuẩn ngày nay. Còn thời đó, giờ làm việc của mỗi người trong ngày có thể nhiều hơn.

Về đại thể, số lượng nhân công và thời gian hoàn tất công trình là như vậy. Vấn đề còn lại là cách thức nâng các khối đá lên cao. Toàn bộ quá trình pittong nâng đá lên, rồi hạ xuống đón khối đá mới được mô tả trên hình 2 và hình 3.

Pittong- phao nâng với dung tích 500m3 sẽ dễ dàng nâng 250 tấn - khối lượng tổng cộng của các khối đá chồng lên nhau thành một cột - để khối đá trên cùng có thể lên tới đỉnh của kim tự tháp.

http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-ho...h_150403_P.jpg
Quá trình hạ của pittong để đón các khối đá mới.
Con lăn - khoá chặn dùng để tách và giữ cột đá vừa được nâng lên, trong khi pittong-phao nâng hạ xuống để đón khối đá mới.

Đương nhiên còn cần tới một đội thợ vận chuyển các khối đá đến cửa vào (số 12, hình 1) rồi từ đó chúng sẽ tự lăn đến điểm A, nhưng số lượng nhân công chắc chắn không đáng kể.

Sau khi giả thuyết trên đây của Alecxander Grigoriev được đăng trên tạp chí Kỹ thuật dành cho tuổi trẻ (Nga), nhà Ai Cập học nổi tiếng người Nga Korshukov đã phải lên tiếng trên một tạp chí chuyên ngành: “Hỡi các nhà cổ sử học, khảo cổ học, triết học và Ai Cập học mà lĩnh vực nghiên cứu có liên quan đến kim tự tháp, đã đến lúc chúng ta phải lắng nghe ý kiến của các nhà xây dựng, vì đối tượng nghiên cứu của chúng ta lại liên quan trực tiếp đến chuyên môn của họ”.

Khai quật đế kim tự tháp của hoàng hậu Ai Cập

http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-ho...BBBED/anh1.jpg
Zahi Hawass bên chân đế của kim tự tháp nhỏ mới được tìm thấy.

Tàn tích kim tự tháp Ai Cập thứ 110 - đế của một lăng mộ nhỏ có niên đại xấp xỉ 4.500 năm - vừa được phát hiện trên vùng sa mạc ngoại ô thành phố Cairo. Các nhà khảo cổ cho rằng đó là nơi an nghỉ cuối cùng của một trong các bà hoàng vợ vua Diedefre (con trai của Pharaoh Cheops danh tiếng).

Phần đế chỉ cao 60-90 cm, nằm gần kim tự tháp của Djedefre, và cách kim tự tháp vĩ đại Giza - lăng mộ hoành tráng do Cheops xây dựng - khoảng 16 km về phía bắc. Tuy công trình đã bị bóc gần hết các khối đá, nhưng theo ông Zahi Hawass, Chủ tịch Hội đồng khảo cổ tối cao Ai Cập, “phát hiện này rất quan trọng. Nó chứng tỏ kim tự tháp mới khai quật thuộc về một trong các bà hoàng của Djedefre”.

Hawass cũng cho biết các nhà khảo cổ Thụy Sĩ - Ai Cập đã tìm thấy tên Khufu (tức Cheops) được khắc bằng chữ tượng hình bên trong khu mộ 3 phòng này. Ngoài ra, họ còn đào được những chiếc bình thạch cao.

Djedefre, con trai của Pharaoh huyền thoại Cheops, bị lịch sử buộc tội là đã chiếm đoạt vương quyền từ tay người anh cùng cha khác mẹ khoảng 4.500 năm trước đây. Ông trở thành vị vua thứ ba thuộc triều đại Pharaoh thứ tư, và tại vị trong 8 năm.

Đời sống công nhân xây kim tự tháp (1)

Từ nhiều thập niên qua, kim tự tháp Ai Cập tiết lộ cho người đời nay nhiều chi tiết về đời sống các pharaoh trong xã hội Ai Cập cổ đại. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, không mấy ai nói đến đời sống của những người đã đem mồ hôi, nước mắt và máu xương của mình để tạo nên những công trình kiến trúc vĩ đại ấy.

http://www.vnexpress.net/Vietnam/Kho...3/pyramid1.jpg

Đó là những công nhân đến từ khắp nơi trên đất nước Ai Cập, tham gia vào những công trường xây dựng, mà gần đây, qua những phát hiện khảo cổ học được phân tích bằng công nghệ hiện đại, chúng ta mới biết được ít nhiều về đời sống của họ.

Từ lâu, khi nói đến các kim tự tháp Ai Cập, ngoài những bí ẩn chưa được giải mã hết về các pharaoh, các nhà nghiên cứu vẫn thường bị ám ảnh bởi những câu hỏi liên quan đến những người trực tiếp tạo dựng ra chúng: họ là thành phần xã hội nào? Họ sống ở đâu trước và trong thời gian xây dựng kim tự tháp? Đời sống thường nhật của một công nhân xây dựng và gia đình họ như thế nào?

Những giả thuyết đầu tiên nhằm giải đáp phần nào số câu hỏi trên được đưa ra vào năm 1888, qua cuộc điều tra khảo cổ học của nhà khoa học người Anh Flinders Petrie tại phức hợp kim tự tháp của Senwosert II ở Ilahun. Tại đây, một khu vực có tường bao quanh để lộ hình ảnh một thị trấn với những dãy nhà đắp nền cao, tường xây bằng gạch bùn, bên trong có những bản thảo viết bằng giấy papyrus, đồ gốm, dụng cụ, quần áo và đồ chơi trẻ con, cùng tất cả những mảnh vỡ của đời sống thường nhật mà không có ở những địa điểm khai quật khảo cổ học nào trước đó. Các nhà Ai Cập học đầu tiên trong lịch sử khảo cổ học không dành thì giờ cho việc khảo sát, tìm hiểu các kiến trúc dân sự thời Ai Cập cổ. Mãi đến gần đây, nhờ những cuộc khai quật rộng rãi của hai nhà Ai Cập học Mark Lehner và Zahi Hawass quanh khu vực Đại Kim Tự Tháp (Great Pyramid) mà người ta biết được ít nhiều về cuộc sống của những công nhân xây dựng kim tự tháp ở đây.

Theo nhà sử học người Hy Lạp Herodutus, Đại Kim Tự Tháp được xây dựng bởi 100.000 nô lệ làm việc liên tục và cứ mỗi ba tháng mới được thay thế một lần bằng những nhóm thợ mới. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu hiện nay, đây là một sự lầm lẫn của Herodutus. Vua Khufu, người cai trị Ai Cập ở triều đại thứ tư - triều đại chịu trách nhiệm thực hiện Đại Kim Tự Tháp - không thể có một lực lượng công nhân hùng hậu như thế trong tay ông. Vả lại, nếu có như thế thì cũng không thể xảy ra tình trạng 100.000 người cùng xây dựng một kim tự tháp một lúc. Mỗi nhà khảo cổ học có cách tính toán riêng về số công nhân tham gia vào công trình này, nhưng đa số nhất trí rằng Đại Kim Tự Tháp được thực hiện bởi gần 4.000 công nhân có tay nghề cao, như thợ khai thác đá, công nhân vận chuyển, thợ nề, với sự giúp sức của khoảng 16.000 - 20.000 thợ phụ, phụ trách làm đường dốc, trộn vữa, cung ứng thực phẩm, quần áo, nhiên liệu... Như vậy, tính tổng cộng số người tham gia vào công trình xây dựng Đại Kim Tự Tháp là khoảng 20.000 - 25.000 người, làm trong 20 năm hay lâu hơn nữa.

Các nhà nghiên cứu ước tính số thợ trên được chia thành 2 lực lượng, một lực lượng lao động thường trực có hưởng lương khoảng 5.000 người, sống với vợ con cùng các thân nhân khác trong một ngôi làng được tổ chức chu đáo. Và một lực lượng lao động tạm thời 20.000 người, làm mỗi đợt ba hay bốn tháng, sống trong những trại ít quy củ hơn dọc theo làng kim tự tháp. Ngày nay, người ta tìm thấy một bức tường khổng lồ bằng đá vôi ngăn cách khu vực của người sống với "giang sơn" của người chết. Ngôi làng chính của những người thợ xây kim tự tháp nằm bên ngoài bức tường này, gần với ngôi đền của kim tự tháp. Điều đáng tiếc là phần lớn ngôi làng này hiện nằm bên dưới thị trấn Nazlet-es-Samman hiện đại, nên việc tiếp cận rất khó khăn. Ngày nay, các nhà khảo cổ học phát hiện một nghĩa trang dốc thoai thoải, nơi chôn cất đàn ông, đàn bà, trẻ con của ngôi làng kim tự tháp. Mồ mả của họ rất đa dạng, có cái hình kim tự tháp nhỏ, có cái hình kim tự tháp bậc thang, có cái là mộ vòm, thường được làm bằng những loại đá đắt tiền "mượn" từ vật liệu xây dựng kim tự tháp chính. Những ngôi mộ bằng đá vôi lớn hơn nằm trên đỉnh cao của phần dốc nghĩa trang là nơi chôn cất của những người có trách nhiệm quản lý việc điều hành xây dựng và những người cung ứng vật tư. Trong quá khứ, bọn trộm cướp kim tự tháp không để tâm đến những nghĩa trang loại này nên đến nay nhiều bộ hài cốt vẫn còn nguyên vẹn, cho phép các nhà khoa học tái hiện cuộc đời của những người đã sống, lao động và chết ở Giza. Trong số 600 bộ hài cốt được khảo sát ở nghĩa trang kim tự tháp, người ta nhận thấy gần 50% là phụ nữ, số trẻ em và trẻ sơ sinh cũng chiếm đến 23% tổng số, điều này dễ dàng cho phép kết luận là trong thời gian xây dựng kim tự tháp, những người thợ chính đã sống chung với vợ con họ ngay dưới bóng mát của ngôi mộ khổng lồ dành cho các pharaoh.

Ở các ngôi mộ của những người giám sát công trình có chứa những bản văn khắc miêu tả việc tổ chức và kiểm tra lực lượng lao động. Chính nhưng bản văn này cung cấp cho chúng ta sự hiểu biết về hệ thống xây dựng kim tự tháp. Chúng cho thấy việc sử dụng lao động tạm thời là giải pháp tiêu biểu của người Ai Cập đối với vấn đề hậu cần. Tại khu kim tự tháp Giza, lực lượng lao động được chia thành từng nhóm 2.000 người rồi tiếp tục phân thành những nhóm nhỏ 1.000 người, 200 người và dừng lại ở nhóm 20 người.

Đời sống công nhân xây dựng kim tự tháp (2)

Những công nhân tạm thời của công trường xây dựng kim tự tháp sống trong những trại tạm bợ bên cạnh thị trấn. Tại đây, họ nhận được lương bổng dưới dạng khẩu phần thực phẩm. Tiêu chuẩn dưới thời vương quốc cổ (2686-2181 trước Công nguyên) dành cho một công nhân là 10 ổ bánh mì và một vại bia mỗi ngày.

http://www.vnexpress.net/Vietnam/Kho...22/pyramid.jpg

Những viên chức giám sát công trình và những người hưởng quy chế cao hơn nhận được hàng trăm ổ bánh mì và nhiều vại bia một ngày. Đây là những thực phẩm không thể cất trữ lâu nên theo các nhà nghiên cứu, chúng sẽ được bán ra thị trường, đổi lấy những sản phẩm khác hoặc tiền. Trong mọi trường hợp, một thị trấn kim tự tháp cũng giống như mọi thị trấn Ai Cập khác, sẽ sớm phát triển nền kinh tế riêng của nó.

Những công nhân tạm thời khi chết tại hiện trường lao động sẽ được chôn cất cùng những dụng cụ họ đã mua sắm. Trong việc khảo sát, các nhà khảo cổ nhận thấy mộ của họ được chôn lấp vội vã và có dáng vẻ nghèo nàn so với mộ của những công nhân lao động thường trực. Ở phía nam thị trấn kim tự tháp, người ta phát hiện một khu công nghiệp chia thành nhiều khối hoặc hành lang cách nhau bởi những con đường lát đá được lắp đặt cống thoát nước và có cả nhà của một số công nhân. Mark Lehner đã phát hiện một nhà máy sản xuất đồng, hai cơ sở làm bánh có đủ khuôn để nướng hàng trăm ổ bánh mì cùng một lúc và một dụng cụ làm cá với những chất thừa còn lại của hàng nghìn con cá. Đây là lượng thực phẩm lớn dành cho nhiều người, cho dù đến nay, Lehner vẫn chưa tìm ra dấu vết của một nhà kho hay nơi lưu trữ dụng cụ, thực phẩm nào. Xương súc vật được tìm thấy ở thị trấn kim tự tháp cùng những khu vực gần đó xuất phát từ các loài vịt, cừu, lợn... Chúng có thể được nuôi trong nhà, trong xưởng thợ của thị trấn kim tự tháp, nhưng những loại gia súc cao cấp khác như bò có thể được nuôi trên những đồng cỏ rộng và chở đến thị trấn.

Sau khi đối chiếu các mẫu phân tử ADN trích từ hài cốt công nhân xây dựng kim tự tháp với các mẫu lấy từ cư dân Ai Cập đương đại, tiến sĩ Mopamia thuộc trường Y khoa Đại học Cairo đưa ra giả thuyết rằng kim tự tháp Kufu là một dự án mang tầm cỡ quốc gia, với số công nhân đến từ khắp đất nước Ai Cập. Tất nhiên, nhà nữ khoa học này không tìm thấy dấu vết nào của những người xa lạ, thậm chí người liên hành tinh như lời truyền tụng của nhiều người. Về mặt thực tế, kim tự tháp vừa là một dự án huấn luyện khổng lồ, vừa là một nguồn "Ai Cập hoá". Công nhân rời bỏ những cộng đồng chỉ có 50 hay 100 người, đến sinh sống và làm việc trong một thị trấn có đến 15.000 người hay nhiều hơn nữa. Họ quay về quê nhà với những kỹ năng mới, một cái nhìn rộng rãi hơn và một cảm nghĩ về quốc gia mới mẻ hơn. Việc trả lương cho họ, dù dưới dạng khẩu phần ăn, cũng là một hình thức tái phân lợi tức có tầm cỡ quốc gia.

Có thể nói trong thời Ai Cập cổ, hầu hết các gia đình đều trực tiếp hay gián tiếp có liên hệ đến việc xây dựng các kim tự tháp. Tuy nhiên, khác với giả thuyết của Herodotus cho đó là những nô lệ bị áp bức, Lehner và Hawass gợi ý rằng họ có thể là những người tình nguyện. Hawass cho là biểu tượng kim tự tháp có đủ sức mạnh tinh thần tình nguyện vì lợi ích quốc gia. Mark Lehner còn đi xa hơn, so sánh việc xây dựng kim tự tháp với việc thiết lập kho thóc của giáo phái Amish ở Mỹ, dựa trên tinh thần tự nguyện. Đó phải chăng là một phát hiện mới liên quan đến chế độ lao động của những người tham gia xây dựng những công trình vĩ đại của Ai Cập nói riêng và toàn nhân loại nói chung?

Giả thuyết mới về nguồn gốc kim tự tháp

http://www.vnexpress.net/Vietnam/Kho...7/saqqara2.jpg
Kim tự tháp Saqqara.

Các kim tự tháp Ai Cập cổ đại có thể là hệ quả của một quyết định xây tường bao lăng mộ hoàng đế. Bức tường ra đời vô tình đã che khuất gò đất phủ mộ, khiến người ta phải đắp thêm các ụ mới cho nó nhô lên cao, tạo thành dạng bậc thang - tiền thân của các kim tự tháp điển hình ngày nay.

Guenter Dreyer, giám đốc Viện Khảo cổ học Đức ở Cairo - một chuyên gia hàng đầu về nghi thức chôn cất hoàng gia Ai Cập, đã thông báo như vậy hôm qua. Ông cho biết cơ sở của giả thuyết này là sự tương đồng giữa cấu trúc của kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập (kim tự tháp Saqqara ở phía nam Cairo, được xây dựng cho Pharaoh Djoser trong khoảng năm 2650 trước Công nguyên) và ngôi mộ của một hoàng đế ngay trước ông.

Saqqara, còn gọi là Kim tự tháp bậc thang do hình dạng độc nhất vô nhị của nó, với đế là một cái gò phẳng cao 8 mét, được xây bên trên phòng lưu xác pharaoh.

Sớm hơn một chút là lăng mộ của hoàng đế Khasekhemwy, tại nghĩa địa hoàng gia cổ ở Abydos, miền nam Ai Cập. Các nhà khảo cổ Đức đã tìm thấy ở đây bằng chứng về một gò đất phẳng tương tự, bao ôm lấy phần trung tâm của một ngôi mộ ngầm dưới đất. Các bức tường ở trung tâm ngôi mộ được nén dày gấp đôi và rộng chỉ bằng nửa, cho thấy chúng từng chịu một sức nặng lớn ở bên trên. Tổ hợp mộ của Khasekhemwy cũng còn lại một bức tường bao có lỗ rỗng, mà về sau trở thành đặc điểm nhận dạng với hàng chục kim tự tháp, được xây dựng dọc theo bờ tây thung lũng sông Nile trong hàng trăm năm sau đó.

Nhưng ở Abydos, bức tường bao này nằm xa mộ hơn nhiều so với trong trường hợp của kim tự tháp Saqqara.

"Giả thuyết của tôi là... hai thành tố (gò đất và bức tường) đã được người kế vị của Djoser hợp nhất trong kim tự tháp Saqqara, và sau đó một chuyện đã xảy ra. Gò đất trên đỉnh ngôi mộ bị che khuất bởi một bức tường bao lớn xung quanh - khiến nó trở nên không nhìn thấy.

"Thực tế này là cả một vấn đề, bởi theo tôi, gò đất được tạo ra là hiện thân của một biểu tượng nguyên thủy nhằm bảo đảm cho sự phục sinh của hoàng đế", Dreyer nói. Gò đất bị che mất có thể sẽ cản trở ước mong đó? Các kiến trúc sư của tổ hợp Saqqara đã giải quyết mâu thuẫn này bằng cách xây dựng một ụ đất phẳng, nhỏ hơn nằm bên trên gò đất đầu tiên, và sau đó quyết định mở rộng độ cao của nó bằng cách đắp thêm các ụ mới.

Với cấu trúc bậc thang giật cấp này, kim tự tháp Saqqara là trở thành dạng trung gian giữa các ụ đất phẳng (được gọi là mastaba của thời kỳ sớm) và các kim tự tháp điển hình có mặt phẳng như Giza, nằm ở ngoại vi thành phố Cairo hiện đại.

Bí ẩn của kim tự tháp Châu Mỹ




Nói đến Kim Tự Tháp chắc hẳn mọi người sẽ nghĩ tới Ai Cập. Ở miền Bắc châu Mỹ La Tinh từ Mexico đến Nicaragua, có số Kim Tự Tháp vượt xa tổng số Kim Tự Tháp của Ai Cập. Nhưng tại sao Kim Tự Tháp Ai Cập lại nổi tiếng khắp năm châu bốn biển, còn Kim Tự Tháp châu Mỹ lại ít người biết đến?

Nguyên nhân là do bộ lạc dân tộc xây dựng Kim Tự Tháp, trước sau đều đột nhiên biến mất. Tất cả các Kim Tự Tháp và hàng trăm thành phố, thị trấn lớn nhỏ vây quanh chúng cũng bị rừng rậm nhiệt đới nuốt, trong đó đại bộ phận bị chìm sâu trong lòng bùn đất, biến mất khỏi tầm mắt con người.

Đầu thế kỷ XX, một cuộc khai quật khảo cổ với quy mô lớn, bước đầu con người đã vén được bức mạng che mặt của Kim Tự Tháp châu Mỹ. Châu Mỹ có khoảng 20 Kim Tự Tháp to nhỏ, được xây dựng vào thế kỷ XIV trước Công nguyên đến thế kỷ VIII trước Công nguyên. Từ quy mô hùng vĩ và nghệ thuật kiến trúc điêu luyện của Kim Tự Tháp châu Mỹ, người ta nhận thấy vẻ đẹp của chúng không kém vẻ đẹp của Kim Tự Tháp Ai Cập, thậm chí có Kim Tự Tháp còn vượt cả Kim Tự Tháp Ai Cập.

Kim Tự Tháp Ai Cập là phần mộ của các Pharaon, nhưng Kim Tự Tháp của châu Mỹ lại không phải như thế. Kim Tự Tháp châu Mỹ đại bộ phận là tế đàn để hiến tế các vị thần thánh và cúng lễ. Kim Tự Tháp do các khối hình vuông tạo thành, từng tầng một xếp chồng lên nhau, thu nhỏ dần lên phía trên; có 4-5 tầng, có cái tới 20 tầng; cao nhất tới 80m. Xung quanh tháp hoặc 2 mặt tháp là các bậc đá dốc đứng. Theo từng bậc, người ta có thể lên tới đỉnh tháp, trên đỉnh tháp rộng rãi đều lập tế đàn hoặc xây dựng miếu thần. Ngoài việc tiến hành nghi lễ tế lễ thần vào các ngày tế lễ đặc biệt để cầu xin giải trừ thiên tai ra, một ngày người ta còn lên đỉnh tháp thờ cúng thiên thần 4 lần. Bên trong Kim Tự Tháp được đắp bằng đất, cát, sỏi, đá - đây là điều khác biệt với Kim Tự Tháp Ai Cập.

http://www.vnexpress.net/Files/Subje...1B/74/ktt1.jpg
Tường của các công trình Ai Cập cổ đại chứa đầy vỏ sò. Ảnh: Discovery.

Nhiều công trình nổi tiếng của Ai Cập cổ đại, như tượng Nhân sư và kim tự tháp Cheops, chứa hàng trăm nghìn hóa thạch biển, hầu hết chúng còn nguyên vẹn, nằm im trong các bức tường, một nghiên cứu mới tiết lộ.
> Kiến trúc sư tuyên bố giải mã bí ẩn kim tự tháp

Các chuyên gia tại Đại học Aegean và Đại học Athens đã phân tích khoáng vật học, cũng như cấu trúc và thành phần hóa học của những mẫu vật liệu nhỏ đục ra từ đền thờ Nhân Sư, kim tự tháp Cheops, Khefren, đền thờ Osirion Shaft, Valley, đền thờ Seti I tại Abydos và Qasr el-Sagha ở Fayum.

Việc phân tích bằng tia X và đo phóng xạ đã cho thấy vật liệu nguyên thủy để xây dựng các công trình là đá granite "hồng", granite đen và trắng, đá cát và nhiều loại đá vôi. Trong các khối đá vôi chứa vô số hóa thạch vỏ sò của loài nummulites gen". Chỉ riêng tại kim tự tháp Cheops, loại đá chứa chúng đã chiếm đến 40% toàn bộ các khối đá xây dựng.

Các chuyên gia cũng cho rằng vì các hóa thạch này phần lớn còn nguyên vẹn và được bố trí ngẫu nhiên trong đá, nêu các khối đá lớn dùng để xây dựng những công trình khổng lồ trên ắt hẳn phải được đẽo từ đá tự nhiên, chứ không phải được đúc như bê tông.

Tuy nhiên, Joseph Davidovits, giáo sư và là giám đốc tại Viện Geopolymer của Pháp, cho rằng nên xem xét kỹ trước khi đưa ra giả thuyết như vậy. Ông và các chuyên gia khác lại nghiêng về giả thuyết các khối đá được đúc ra theo kiểu bê tông.

"Không có bằng chứng nào cho thấy người Ai Cập cổ đại có cần cẩu. Mà không có cần cẩu, thì thật khó để hình dung bằng cách nào họ có thể nâng những khối đá khổng lồ, đôi khi nặng đến 200 tấn, lên cao", Robert Temple, một chuyên gia nghiên cứu về các tượng đài Ai Cập, ủng hộ quan điểm của Davidovits.

Tuy nhiên, Temple cũng phải đồng ý rằng "các khối đá vôi ở kim tự tháp Ai cập chứa nhiều vỏ sò, thường với số lượng lớn, và rất nhiều trong đó còn nguyên vẹn, với kích cỡ lớn".
:cry:
--------------------

http://www.vnexpress.net/Files/Subject/3B/A0/1B/74/