Mr.TS
27-09-2008, 11:29 PM
Đúng vào dịp đầu năm học mới, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 21 “Về thực hiện chế độ cho vay ưu đãi để học đại học, cao đẳng và dạy nghề”. Đây là chính sách mới nhằm giúp sinh viên có thể vay tiền trả học phí và trang trải cho nhiệm vụ học tập. Vậy đối tượng sinh viên được vay ưu đãi là ai, điều kiện, quy trình vay và cơ chế trả nợ như thế nào? Chúng tôi đã tìm hiểu tại các cơ quan chức năng để giải đáp những câu hỏi trên.
Vì sao trước đây sinh viên nghèo chưa mặn mà vay vốn học tập?
Từ năm 2002 đến nay, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam đã thực hiện việc cho sinh viên nghèo vay vốn để học tập. Hiện tại, có gần 99.600 sinh viên đang vay vốn học tập từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Theo báo cáo của Ngân hàng này, số nợ sinh viên hiện vay đang là 293 tỷ đồng, bằng gần 70% so với kế hoạch cả năm 2007 và tăng gấp hơn 4 lần cuối năm 2002.
Tuy nhiên, nguồn vốn cho sinh viên vay trước đây chỉ có một tỷ lệ nhỏ là thu nợ để tái cho vay tiếp, còn chủ yếu được cân đối từ Ngân sách Nhà nước. Tính đến hết tháng 7 - 2007 đã đạt gần 70% kế hoạch cả năm, trong khi đó số lượng sinh viên, học sinh trúng tuyển vào năm học mới sẽ khiến nhu cầu vay tăng cao gấp nhiều lần.
Theo tính toán của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam, thì năm học 2007 – 2008, tổng nhu cầu vốn cần cho vay của sinh viên lên tới 4.000 tỷ đồng. Trước mắt, nhu cầu cho vay ngay đầu năm học mới tính từ nay đến 31-12-2007 cần có 500 tỷ đồng, trong khi đó nguồn vốn còn lại của Ngân hàng dành cho hoạt động này năm 2007 chỉ còn hơn 140 tỷ đồng.
Một hạn chế nữa của chính sách cho vay cũ là mức cho vay quá thấp, bình quân mỗi sinh viên chỉ được vay 300.000 đồng/tháng, với điều kiện giá cả thị trường hiện nay thì mức vay đó mới giúp sinh viên nghèo được khoảng 25% chi phí sinh hoạt thực tế, chưa kể một số ngành học đặc thù như y khoa, công nghệ thông tin… thì chi phí học tập còn lớn hơn rất nhiều. Đó là chưa kể một số khó khăn khác: muốn được vay, sinh viên phải có chứng nhận của chính quyền địa phương xác nhận hoàn cảnh gia đình nghèo, không thể có đủ kinh phí học tập; do không có quy định cụ thể về trách nhiệm của chính quyền nên rất nhiều sinh viên gặp khó khăn trong khâu xin xác nhận này. Kể cả, không ít trường đại học, cao đẳng cũng không thấy rõ trách nhiệm của mình phải giúp đỡ sinh viên vay vốn làm cho sinh viên lo thủ tục quá rườm rà, dẫn đến không mặn mà vay, thậm chí có trường hợp chấp nhận bỏ học vì nghèo.
“Cứu cánh” cho sinh viên nghèo
Trước thực trạng nhiều sinh viên nghèo đối mặt với nguy cơ phải bỏ học do không đủ tiền đóng học phí, năm nay Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 21 nêu rõ trách nhiệm của Bộ Tài chính chủ trì cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng phương án về mức cho sinh viên vay, điều kiện và phương thức cho vay, phương thức thanh toán sau khi đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng và tổ chức thực hiện ngay trong năm học 2007-2008.
Chỉ thị đã chính thức yêu cầu các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề phải nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong rà soát, lập danh sách sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có nhu cầu vay vốn; làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội để tổ chức cho sinh viên vay. Sinh viên mới trúng tuyển không yêu cầu phải đóng học phí ngay trong ít nhất hai tháng đầu tiên nếu gia đình có hoàn cảnh khó khăn để đăng ký vay tiền từ nguồn vay này.
Trách nhiệm của hệ thống chính quyền các cấp cũng được quy định rõ. Thủ tướng yêu cầu chính quyền các tỉnh, thành phố phải có biện pháp hỗ trợ kịp thời không để một học sinh, sinh viên nào đã trúng tuyển mà phải bỏ học vì không đủ tiền tàu xe đến trường và ăn ở trong hai tháng của năm học thứ nhất. Đồng thời, Thủ tướng đã chỉ đạo các ban, ngành và chính quyền các cấp ở địa phương xác nhận hoàn cảnh khó khăn của sinh viên, học sinh theo các quy định của Ngân hàng để được vay tiền cho nhiệm vụ học tập. Mức vay cho mỗi sinh viên, theo tính toán của Ngân hàng Chính sách xã hội, thì có thể sẽ ở mức 1,2 triệu đồng/tháng. Mức vay này bảo đảm cho nhu cầu tối thiểu cho một sinh viên học tập trong điều kiện giá cả hiện nay. Chỉ thị mới của Thủ tướng Chính phủ đã khắc phục tình trạng thiếu vốn, tạo ra cơ hội mới cho tất cả sinh viên nghèo được vay.
Trách nhiệm của người vay
Vừa qua, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội Hà Đan Huân đã có văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Văn phòng Chính phủ về việc “Đề nghị bổ sung chỉ tiêu kế hoạch tín dụng cho năm 2007” nhằm phục vụ cho sinh viên vay theo Chỉ thị của Thủ tướng. Cùng với việc “cởi trói” nhiều vướng mắc để sinh viên nghèo có thể vay đủ tiền ăn học, Chỉ thị 21 của Thủ tướng cũng đã chỉ rõ: Chính sách cho sinh viên vay vốn học tập không phải là chính sách bao cấp, người vay phải có trách nhiệm trả nợ cả gốc và lãi sau khi đã tốt nghiệp, đi làm việc có nguồn thu nhập, đồng thời để có nguồn vốn tiếp tục cho sinh viên khác vay.
Những ưu đãi về lãi suất và thời hạn về trả nợ do Ngân hàng Chính sách xã hội đề ra dựa trên tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 21 thực sự là cơ hội lớn cho sinh viên nghèo có điều kiện học tập. Theo tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 21, lãi suất cho sinh viên chỉ bằng 60% - 65% lãi suất thông thường mà các Ngân hàng thương mại đang cho vay (lãi suất cho vay hiện nay là 0,65%/tháng). Trong thời gian học tập thì chưa phải trả nợ gốc và lãi, vay không phải thế chấp. Một số hạn chế về đối tượng như sinh viên hệ dân sự trong các trường quân sự, sinh viên từ trường này chuyển qua trường khác, trước đây chưa được vay thì nay đã có thể tiến hành thủ tục đi vay. Những sinh viên hiện đang vay theo cơ chế cũ (mức 300.000 đồng/tháng) nếu có nhu cầu thì làm đơn để chuyển sang vay theo mức mới.
Để nâng cao trách nhiệm người được vay, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng tiếp tục đề ra những tiêu chuẩn của người vay. Những sinh viên nghèo, dù có xác nhận của chính quyền nhưng vi phạm tệ nạn xã hội, vi phạm kỷ luật học tập sẽ bị từ chối cho vay. Những sinh viên trả nợ trước thời hạn sẽ được giảm lãi. Nếu trả nợ trước 4 năm trở lên, được giảm 30% lãi suất; trả nợ trước hạn 3 năm trở lên đến dưới 4 năm, được giảm 20%; trả nợ trước hạn từ 2 năm đến dưới 3 năm, được giảm 15%; trả nợ trước hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm, được giảm 10%; trả nợ trước hạn dưới 1 năm, được giảm 5%. Trong quá trình vay vốn, trường hợp sinh viên bị tổn thất về tài sản do nguyên nhân khách quan, ngân hàng sẽ xem xét giảm lãi tiền vay, nhưng không giảm quá 50% số lãi tiền đã vay.
Nguồn từ Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam
Vì sao trước đây sinh viên nghèo chưa mặn mà vay vốn học tập?
Từ năm 2002 đến nay, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam đã thực hiện việc cho sinh viên nghèo vay vốn để học tập. Hiện tại, có gần 99.600 sinh viên đang vay vốn học tập từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Theo báo cáo của Ngân hàng này, số nợ sinh viên hiện vay đang là 293 tỷ đồng, bằng gần 70% so với kế hoạch cả năm 2007 và tăng gấp hơn 4 lần cuối năm 2002.
Tuy nhiên, nguồn vốn cho sinh viên vay trước đây chỉ có một tỷ lệ nhỏ là thu nợ để tái cho vay tiếp, còn chủ yếu được cân đối từ Ngân sách Nhà nước. Tính đến hết tháng 7 - 2007 đã đạt gần 70% kế hoạch cả năm, trong khi đó số lượng sinh viên, học sinh trúng tuyển vào năm học mới sẽ khiến nhu cầu vay tăng cao gấp nhiều lần.
Theo tính toán của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam, thì năm học 2007 – 2008, tổng nhu cầu vốn cần cho vay của sinh viên lên tới 4.000 tỷ đồng. Trước mắt, nhu cầu cho vay ngay đầu năm học mới tính từ nay đến 31-12-2007 cần có 500 tỷ đồng, trong khi đó nguồn vốn còn lại của Ngân hàng dành cho hoạt động này năm 2007 chỉ còn hơn 140 tỷ đồng.
Một hạn chế nữa của chính sách cho vay cũ là mức cho vay quá thấp, bình quân mỗi sinh viên chỉ được vay 300.000 đồng/tháng, với điều kiện giá cả thị trường hiện nay thì mức vay đó mới giúp sinh viên nghèo được khoảng 25% chi phí sinh hoạt thực tế, chưa kể một số ngành học đặc thù như y khoa, công nghệ thông tin… thì chi phí học tập còn lớn hơn rất nhiều. Đó là chưa kể một số khó khăn khác: muốn được vay, sinh viên phải có chứng nhận của chính quyền địa phương xác nhận hoàn cảnh gia đình nghèo, không thể có đủ kinh phí học tập; do không có quy định cụ thể về trách nhiệm của chính quyền nên rất nhiều sinh viên gặp khó khăn trong khâu xin xác nhận này. Kể cả, không ít trường đại học, cao đẳng cũng không thấy rõ trách nhiệm của mình phải giúp đỡ sinh viên vay vốn làm cho sinh viên lo thủ tục quá rườm rà, dẫn đến không mặn mà vay, thậm chí có trường hợp chấp nhận bỏ học vì nghèo.
“Cứu cánh” cho sinh viên nghèo
Trước thực trạng nhiều sinh viên nghèo đối mặt với nguy cơ phải bỏ học do không đủ tiền đóng học phí, năm nay Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 21 nêu rõ trách nhiệm của Bộ Tài chính chủ trì cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng phương án về mức cho sinh viên vay, điều kiện và phương thức cho vay, phương thức thanh toán sau khi đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng và tổ chức thực hiện ngay trong năm học 2007-2008.
Chỉ thị đã chính thức yêu cầu các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề phải nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong rà soát, lập danh sách sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có nhu cầu vay vốn; làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội để tổ chức cho sinh viên vay. Sinh viên mới trúng tuyển không yêu cầu phải đóng học phí ngay trong ít nhất hai tháng đầu tiên nếu gia đình có hoàn cảnh khó khăn để đăng ký vay tiền từ nguồn vay này.
Trách nhiệm của hệ thống chính quyền các cấp cũng được quy định rõ. Thủ tướng yêu cầu chính quyền các tỉnh, thành phố phải có biện pháp hỗ trợ kịp thời không để một học sinh, sinh viên nào đã trúng tuyển mà phải bỏ học vì không đủ tiền tàu xe đến trường và ăn ở trong hai tháng của năm học thứ nhất. Đồng thời, Thủ tướng đã chỉ đạo các ban, ngành và chính quyền các cấp ở địa phương xác nhận hoàn cảnh khó khăn của sinh viên, học sinh theo các quy định của Ngân hàng để được vay tiền cho nhiệm vụ học tập. Mức vay cho mỗi sinh viên, theo tính toán của Ngân hàng Chính sách xã hội, thì có thể sẽ ở mức 1,2 triệu đồng/tháng. Mức vay này bảo đảm cho nhu cầu tối thiểu cho một sinh viên học tập trong điều kiện giá cả hiện nay. Chỉ thị mới của Thủ tướng Chính phủ đã khắc phục tình trạng thiếu vốn, tạo ra cơ hội mới cho tất cả sinh viên nghèo được vay.
Trách nhiệm của người vay
Vừa qua, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội Hà Đan Huân đã có văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Văn phòng Chính phủ về việc “Đề nghị bổ sung chỉ tiêu kế hoạch tín dụng cho năm 2007” nhằm phục vụ cho sinh viên vay theo Chỉ thị của Thủ tướng. Cùng với việc “cởi trói” nhiều vướng mắc để sinh viên nghèo có thể vay đủ tiền ăn học, Chỉ thị 21 của Thủ tướng cũng đã chỉ rõ: Chính sách cho sinh viên vay vốn học tập không phải là chính sách bao cấp, người vay phải có trách nhiệm trả nợ cả gốc và lãi sau khi đã tốt nghiệp, đi làm việc có nguồn thu nhập, đồng thời để có nguồn vốn tiếp tục cho sinh viên khác vay.
Những ưu đãi về lãi suất và thời hạn về trả nợ do Ngân hàng Chính sách xã hội đề ra dựa trên tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 21 thực sự là cơ hội lớn cho sinh viên nghèo có điều kiện học tập. Theo tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 21, lãi suất cho sinh viên chỉ bằng 60% - 65% lãi suất thông thường mà các Ngân hàng thương mại đang cho vay (lãi suất cho vay hiện nay là 0,65%/tháng). Trong thời gian học tập thì chưa phải trả nợ gốc và lãi, vay không phải thế chấp. Một số hạn chế về đối tượng như sinh viên hệ dân sự trong các trường quân sự, sinh viên từ trường này chuyển qua trường khác, trước đây chưa được vay thì nay đã có thể tiến hành thủ tục đi vay. Những sinh viên hiện đang vay theo cơ chế cũ (mức 300.000 đồng/tháng) nếu có nhu cầu thì làm đơn để chuyển sang vay theo mức mới.
Để nâng cao trách nhiệm người được vay, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng tiếp tục đề ra những tiêu chuẩn của người vay. Những sinh viên nghèo, dù có xác nhận của chính quyền nhưng vi phạm tệ nạn xã hội, vi phạm kỷ luật học tập sẽ bị từ chối cho vay. Những sinh viên trả nợ trước thời hạn sẽ được giảm lãi. Nếu trả nợ trước 4 năm trở lên, được giảm 30% lãi suất; trả nợ trước hạn 3 năm trở lên đến dưới 4 năm, được giảm 20%; trả nợ trước hạn từ 2 năm đến dưới 3 năm, được giảm 15%; trả nợ trước hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm, được giảm 10%; trả nợ trước hạn dưới 1 năm, được giảm 5%. Trong quá trình vay vốn, trường hợp sinh viên bị tổn thất về tài sản do nguyên nhân khách quan, ngân hàng sẽ xem xét giảm lãi tiền vay, nhưng không giảm quá 50% số lãi tiền đã vay.
Nguồn từ Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam