Kiến thức 2 - Lịch sử quần Jeans

Lịch sử quần Jeans




Một trong những biểu tượng của xã hội phương tây vào thế kỷ 20 là chiếc quần blue jeans. Không những cho tuổi trẻ mà nó cũng còn là biểu tượng phản kháng, tự do và cho chủ nghĩa cá nhân của mọi tầng lớp nhân dân ở phương tây. Chiếc quần blue jeans là phần y phục được bán nhiều nhất trên thế giới. Không có phần y phục nào lại đặc biệt như chiếc quần này. Khi mặc nó không có ranh giới giữa giới tính, tầng lớp xã hội và dù thuộc nền văn hóa nào người ta cũng có thể mặc blue jeans.
Ngôi nhà nơi sinh của Levi Strauss nay là nhà bảo tàng Levi Strauss tại Buttenheim, Đức.

Chuyện thành công có một không hai này bắt nguồn vào thế kỷ 19 tại Buttenheim. Gia đình họ Strauss nghèo khó đã sinh Levi Strauss tại đây. Vì thấy tương lai quá tối tăm nghèo khổ, 2 năm sau khi người cha của Levi là Hirsch Strauss qua đời, bà góa phụ Rebecca đã cùng Levi lúc đó vừa đúng 18 tuổi (sinh ngày 26 tháng 2 năm 1829) và 2 cô con gái là Fanny và Mathilde quyết định di dân sang Mỹ vào năm 1847. Trạm định cư đầu tiên của gia đình Strauss là thành phố New York.

Ba năm sau, 1850, cũng như bao gia đình nghèo khổ khác Levi đã dời cư đến San Francisco, California theo cao trào tìm vàng. Nơi đây về sau chính là nơi tạo nên sự nghiệp giàu có cho Levi Strauss.

Dù mang tiếng là đi tìm vàng nhưng Levi Strauss không tìm ra được gì hết. Ông ta chỉ có nhận xét là các người đồng hành đi đào vàng với áo quần thật rách rưới trong khi chung quanh nơi sinh sống cắm trại thì lại có nhiều vải thô để dựng lều che mưa nắng. Từ nhận xét đó Levi liền bắt tay vào việc. Từ những mảnh vải may lều, ông ta cắt may thành quần cho người đi đào mỏ vàng. Để cho quần được bảo đảm hơn nữa ở những mối chỉ may, qua sáng kiến của Jacob Davis, ông ta cho đóng những đinh tán vào đó. Chiếc quần của Levi dần dần được các thợ mỏ vàng yêu chuộng vì không hư hao sờn rách như trước đây. Levi đặt tên cho chiếc quần của ông là "Waist overall".

Một trong những chiếc quần đầu tiên của Levi Strauss

Chuỗi chiến thắng của chiếc quần jean bắt đầu từ đây - bắt đầu còn là màu vàng nâu, sau qua màu xanh đậm. Từ loại vải thô dùng để căng lều Levi đổi qua dùng loại vải dệt theo phương pháp "Serge de Nimes" của Pháp.

Cũng chỉ vài năm sau Levi Strauss trở thành người giàu có. 1890 là năm ra đời "Levi Strauss & Companay". Công ty đặt cơ sở đầu tiên tại San Francisco. Chiếc quần "Waist overall" của Levi được đặt tên hiệu sản xuất là "501®". Quần dần dần được thêm thắt nho nhỏ nhưng mang đầy tính lịch sử như là 2 đường chỉ chạy cong vòng sau túi quần (arcuate). Tấm nhãn hiệu da với hình 2 con ngựa (Two Horse Patch) cộng thêm nhãn hiệu màu đỏ của công ty (Red Tab). Cho đến năm 1920 "Waist overall" mới được đổi thành Blue Jeans.

Blue Jeans sang Âu châu qua lính GI

Quần vải thô màu xanh này xuất hiện tại châu Âu rất trễ so với thời gian lúc ra đời tại California. Sau Thế chiến thứ hai, lính Mỹ đã du nhập loại quần này vào châu Âu. Châu Âu dần dần bị Mỹ hóa đầu tiên qua áo quần. Vào thập niên 1960, thời gian của hippies và phản kháng, chiếc quần jean trở thành bộ đồng phục cho những người muốn sống tự do không ràng buộc. Thời gian này khi nói đến tự do, nói đến phản kháng, đến chối từ thì phải nói đến quần jean. Qua đó chỉ với quần jean, tuổi trẻ cảm nhận mình đã hơn người, mình "đã sống, đang sống và biết sống" hơn người. Sau khi cách mạng đời sống chấm dứt thì triết lý "quần jean" cũng tàn lụi theo. Jean trở thành loại quần áo cho tầng nhóm xã hội bình thường. Từ biểu tượng cho "tự do" nay jean trở thành chiếc quần của thời gian rảnh rỗi, qua đó biểu tượng của jean trở nên buồn chán. Jean không còn "sôi nổi" nữa.

Để chận đứng tình trạng xuống giốc của quần jean, các nhà tạo mode đã thay đổi nhiều kiểu mẫu: lúc quần ống rộng, khi thì bó mông. Nhờ vào hóa chất acid và đá bọt, chiếc quần jean mới được bỏ vào trong máy giặt để trở thành loại "stone-washed", "double-stone-washed" cho đến "destroyed". Ai mà thích quần rách rưới thì có loại "Shotgun Denim" - vải quần được bắn nát với đạn Schrotflinte. Một số trong giới thanh niên thiếu nữ ngày nay cho rằng quần càng hư hỏng rách rưới người mặc mới được xem là "ngầu".

Mặt trước thành công - Mặt sau là khổ nạn

Ngoài màu sắc kiểu cách người mua quần jean hiện cũng để ý nhiều vào nhãn hiệu của quần. Dĩ nhiên quần Levis vẫn còn giữ hàng đầu nhưng nay nó cũng đang điêu đứng vì bị cạnh tranh bởi những nhà tạo mode may quần áo rất đắt từ Mailand cho đến New York. Một số tài tử Hollywood hoặc một số đông nhà triệu phú, trong số này có cả đương kim Tổng Thống Bush của Hoa Kỳ và Tổng thống Putin của Nga, thay vì chưng diện bộ đồ "lớn" thì nay họ lại thích mặc một chiếc quần jean thật "chick", trông trẻ trung và lại "mode" nữa.

Ngoài những loại jean có "hiệu", hiện nay quần jean rẻ tiền may từ Viễn Đông cũng đang tràn ngập thị trường. Quần được may từ những xứ nghèo khổ. Người thợ may được trả lương một cách thảm thương lại còn bị hành hạ không được công đoàn bảo vệ như tại các nước Tây Âu. Cây bông để tạo ra vải hầu như hoàn toàn được trồng tại các quốc gia nghèo đang phát triễn. Người thợ trồng bông cũng như môi trường tại đây hàng ngày phải đối đầu trực tiếp với chất cực độc pesticide được dùng để chống sâu rầy. Đặc biệt pesticide được dùng nhiều nhất cho cây bông. Một phần tư chất pesticide được sử dụng trên toàn thế giới nằm trên các ruộng trồng cây bông.

Môi trường cũng bị hư hoại vì kỹ thuật dùng đá bọt để sản xuất loại quần "stone-wash-Jeans". Đá bị tiêu diệt nhanh chóng và người công nhân đi làm đá cũng bị bóc lột tận cùng. Tuy nhiên khi đứng trên vị trí của người "đủ ăn" thì rất dễ nói. Cho người nghèo đói tại những quốc gia này biết đâu công việc được xem là bóc lột thì lại là một may mắn cho họ? Thử hỏi có ai đang đói lại nghĩ đến chuyện môi trường bị phá hoại?

Cho người mua thì những vấn nạn trên lại càng được ít để ý đến. Quần jean trước sau như một, là loại y phục "không gì thay thế" nổi. Cho đến lúc nào quảng cáo vẫn còn cho ra những câu chuyện người hùng mặc quần jean thì blue jeans vẫn còn được chuộng, cho dù thế giới này có sụp đổ.