Printable View
Source:http://nguyenhuythiep.free.fr/tuoi20/index.html
“Tuổi hai mươi yêu dấu” là một tựa đề có phần ... cải lương. Tác giả đã có ý định đặt tên cho nó là “Khuê” (lấy tên nhân vật chính), hoặc “Tuột xích”, hoặc “Bút ký phiêu lưu của một sinh viên đại học”, hoặc “Bài ca tuổi trẻ”... Suy nghĩ kỹ, tác giả lấy tên “Tuổi hai mươi yêu dấu” là muốn nhằm vào đối tượng độc giả thanh niên, những độc giả mà tác giả vẫn kính trọng và luôn yêu mến.
© Nguyễn Huy Thiệp
Tuổi hai mươi yêu dấu-Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 1
Chẳng ai hiểu cóc khô gì
Hỏi tên? Rằng biển xanh dâu
Hỏi quê? Rằng mộng ban đầu rất xa
Gọi tên là một hai ba
Đếm là diệu tưởng, đo là nghi tâm…
Bùi Giáng
- Xin lỗi, anh không có tâm trạng tốt lắm.
- Thì anh có bao giờ có tâm trạng tốt đâu!
Trao đổi bạn bè
Tôi là Khuê. Năm nay tôi 20 tuổi. Tôi muốn nói với các người rằng chẳng ai hiểu cóc khô gì.
Ví dụ như gia đình tôi. Tôi có bố mẹ và một thằng anh trai ngu hết chỗ nói. Bố mẹ tôi không ngu, họ chỉ là những ông bố bà mẹ bình thường, thậm chí thành đạt trong xã hội. Hãy nghe mẹ tôi nói với bố tôi: “Anh ăn đi, anh phải ăn khỏe vào mới được. Anh ăn quả trứng vịt lộn này nhé! Uống cả sữa nữa”. Bố tôi nằm trên đivăng, lim dim mắt. Tôi rất ghét cung cách ấy của ông. Nếu mẹ tôi đi vắng, có khách đến (nhất là khách nữ) ông ta trở nên nhanh nhẹn như một con báo. Có lẽ bố tôi là một người rất thạo đàn bà. Tôi đã thấy nhiều cô thút thít khóc khi nói chuyện với ông. Lúc ấy ông lại vỗ về họ với vẻ từng trải: “Không sao… không sao! Đời ấy mà… cuộc sống là thế…”. Sau đó ông lấy ví ra cho họ tiền, ông giúi vào tay họ và vị khách trứ danh kia nín bặt. Giời ạ, thế mà với tôi ông rất bủn xỉn. Tôi không có một đôi giày nào tử tế, còn áo với quần thì toàn là thứ tầm tầm! Từ bản năng, tôi ngấm ngầm căm ghét gia đình tôi thậm tệ. Sự từng trải, hiểu biết của bố tôi… sự chu đáo tận tụy của mẹ tôi… sự lên mặt đạo đức khôn ngoan của thằng anh tôi… Tất cả những điều như thế khiến tôi lộn mửa. Tôi là cái gì ở cái nhà này? Tôi mãi mãi không bao giờ được như họ. Tôi là con gián, là con kiến, là con số không. Chẳng ai hiểu cóc khô gì về tôi.
Chẳng ai hiểu cóc khô gì! Ví dụ như ở trường học. Tôi ngạc nhiên vì tại sao người ta lại đi nhồi nhét hàng mớ kiến thức chữ nghĩa như thế vào đầu bọn trẻ bao nhiêu năm trời? Tôi công nhận những kiến thức tiểu học là có lý. Những thày cô giáo thật ra thày cô giáo! Họ đúng là những bậc thánh, mặc dầu các thày cô giáo tiểu học ở đâu cũng vậy, họ đều có vẻ nghèo nàn, nhếch nhác và bẩn thỉu. Lên bậc trung học và đại học thì toàn bộ nền giáo dục đều đáng vứt đi cả. Kiến thức thì rối rắm, rỗng tuếch, vô bổ, chẳng ai hiểu cóc khô gì. Bọn giáo sư đại học ăn diện và vô đạo đức nói nhăng nói cuội ở trên bục giảng. Chính họ cũng chẳng hiểu họ nói cái gì. Nền giáo dục trung học và đại học theo tôi là một nền giáo dục ngục tù, khủng bố. Nó làm cho toàn bộ thanh niên chúng tôi trở nên kiệt sức, ấm ớ, dở hơi hoặc đểu cáng theo một cách nào đấy. Nó là một nền giáo dục đào tạo lưu manh. Tất cả những thanh niên thành đạt của nền giáo dục đó đểu là những tên lưu manh một trăm phần trăm, tôi xin thề như vậy!
Ký ức đẹp đẽ nhất của tôi về nhà trường (và của tất cả những ai lương thiện thực sự) – tôi xin thề như vậy, chỉ là ở việc dạy đọc, dạy viết, dạy cộng trừ nhân chia… thấp thoáng với mấy bóng hình thày cô thảm hại. Tôi đã đọc ở đâu đấy một bài thơ viết về họ, câu chữ ở trong bài thơ thì không ra gì nhưng tình cảm của người viết khiến tôi xúc động:
Người ta phải cám ơn anh, người thày giáo nông thôn
Anh là người khai hóa vĩ đại của nhân dân tôi
Đây mới là kiến thức tinh khiết
Cho dù nó vừa thô sơ, vừa sai lầm, lại ấu trĩ nữa
Nó là a, b, c
Ơi anh giáo làng!
Anh phải làm việc với lũ ranh con thò lò mũi
Chúng không biết thế nào là tay phải, tay trái
Anh sẽ dạy chúng, phải không, sẽ dạy chúng:
Tay phải thì giương cao, còn tay trái đặt lên trái tim
Anh sẽ dạy chúng, phải không, sẽ dạy chúng:
Mẹ thì không bao giờ được quên
Phía trước là chân lý
Rất có thể có nạn hồng thủy
Mà ngoài trái đất là thiên hà
Chữ đầu tiên là chữ a…2
Tôi căm ghét “nền giáo dục cao cấp”, mặc dầu tôi đang là sinh viên năm thứ hai đại học. Trừ một số đứa ở thành thị (trong đó có tôi) còn hầu hết đều ở nông thôn ra. Chúng đều như những cô chiêu, cậu ấm. Bọn này ăn diện, cố học đòi cung cách thành phố bằng những đồng tiền còm cõi mà bố mẹ chúng tằn tiện gửi ra. Tôi thấy chúng lố bịch không tưởng được. Tất cả sự chăm chỉ đèn sách của chúng đều giả tạo, không đứa nào dám nhận rằng những thứ kiến thức được học đều đáng vứt đi, không vứt đi trước thì rồi sau này cũng vứt. Tóm lại, chẳng ra cứt chó gì!
Chẳng ai hiểu cóc khô gì! Ví dụ như khi ta mở tivi. Người ta đang truyền hình trực tiếp phiên họp Quốc hội. Các nghị sĩ ngủ gật. Người ta cãi nhau về mấy chữ trong điều luật. Lúng túng kinh khủng. Tôi thấy rõ người ta lúng túng trong việc điều hành đất nước. Nhân dân đang lầm lẫn thảm hại, họ đặt niềm tin của họ vào một lũ người thối tha, dốt đặc. Đáng lẽ ra phải kín nhẹm đi (cái lũ phường tuồng ấy) thì họ lại chường mặt ra ở trên tivi chơi trò “dân chủ”. Nhân dân không cần dân chủ, họ cũng chẳng ưa gì độc tài, ai cai trị cũng thế thôi nhưng điều cơ bản là họ được sống yên ổn, no ấm.
Chẳng ai hiểu cóc khô gì! Tôi muốn gào toáng lên như vậy. Thời của tôi đang sống là thời chó má. Tin tôi đi, một trăm phần trăm là như thế đấy!
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 2
Bạn bè
“Khi bạn tôi chột mắt, tôi ngó họ ngang mặt”
Joubert
Tôi gần như không có bạn bè nào ở đại học. Tôi không ưa gì cái lũ nhà quê học làm sang ấy. Không có đứa nào ra hồn. Tôi thích bọn bạn ở phổ thông hơn. Nói cho cùng, bọn bạn ở phổ thông cũng chẳng ra gì nhưng tất cả chúng đều ở thành phố nên chúng đỡ tẩm hơn. Hồi học phổ thông, tôi học ở một trường tư, tức là một trường dân lập. Hiệu trưởng nhà trường là một tay đại tá pháo binh về hưu, hoàn toàn chẳng hiểu quái gì về giáo dục nhưng khôn ranh kinh khủng. Khi nền kinh tế thị trường mở ra, tay cựu pháo thủ chớp lấy thời cơ đứng ra xin phép mở trường rồi thuê giáo viên đến dạy. Bà vợ ông ta làm thủ quỹ, cô con gái giữ chân giáo vụ điều phối các giờ lên lớp. Trường tôi mang tên một vị danh nhân trong lịch sử mà cả thày lẫn trò đều chẳng hiểu thân thế sự nghiệp vị ấy ra sao. Quan điểm “bắn cầu vồng” của tay cựu pháo thủ khá giản dị: “Trẻ con nhìn chung không có trẻ con hư, nguyên tắc giáo dục tối cao là tha bổng”. Tất cả học sinh cứ đóng đủ tiền học phí là có thể đến lớp. Ở lớp 10, lớp 11 lũ học sinh chúng tôi phải ngồi lèn vào nhau vì đông không thể tả, lớp 11H chúng tôi sĩ số có tới 72 đứa, cô giáo chủ nhiệm không thể biết đứa nào vào đứa nào, sự cai trị của cô hoàn toàn trông cậy vào con bé lớp trưởng, nó phải “chấm công” từng buổi lên lớp của chúng tôi để biết đứa nào học, đứa nào không. Với con bé này thì chúng tôi bắt nạt nó dễ ợt. Đến lớp 12, tay đại tá hiệu trưởng độc tài nhưng ranh mãnh thường làm một đợt thanh lọc học sinh rất nghiêm khắc: tất cả những đứa nào không có khả năng thi đỗ tốt nghiệp phổ thông trung học đều phải chuyển sang trường khác không có một hai gì cả. Số lượng học sinh vơi đi một nửa. Những giáo viên dạy lớp 12 đều là những “hiệp sĩ thánh chiến” tức là những tay luyện thi chuyên nghiệp không chê vào đâu được. Học sinh bị vần như vần gà chọi. Kết quả kỳ thi tốt nghiệp phổ thông trung học ở trường chúng tôi vì thế năm nào cũng vào loại nhất thành phố, gần như năm nào cũng là một trăm phần trăm tốt nghiệp.
Bọn bạn ở lớp 12 của tôi nhìn chung đều là con nhà khá giả. Tôi công nhận trong bọn chúng có những đứa thật xuất sắc, thí dụ như con Dung cận, thằng Thắng béo hay con Huyền mờ. Con Dung cận là con một ông giám đốc ở dưới Quảng Ninh, ông này mua nhà trên Hà Nội, thuê gia sư dạy riêng cho nó. Nó nói tiếng Anh lau láu, sử dụng máy vi tính thì hết chê. Thằng Thắng béo thực sự là một thiên tài, có lẽ vì nó có gene di truyền: cả bố mẹ nó đều là bác học. Nó làm toán cứ như người ta ăn kẹo. Chỉ số I.Q của nó có lẽ phải cao nhất nước. Con Huyền mờ là con nhà Kitô giáo, nó ngoan đạo kinh khủng, nó học giỏi có lẽ vì Chúa giúp nó.
Tôi là trường hợp ngoại lệ. Nói trắng phớ ra, tôi chẳng có “kiến thức” quái gì, tôi không thể phân biệt thế nào là sin với cosin, tôi không biết cách viết một bài văn chính luận ra sao. Tiếng Anh tôi dốt kinh người. Cả địa lý nữa, tôi cứ tưởng Sơn La là một tỉnh ở Nam Bộ. Tôi cũng không hiểu tại sao tôi lại học hết được phổ thông trung học, rồi thi tốt nghiệp loại ưu hẳn hoi, sau đó lại vào đại học. Công nhận rằng bố mẹ tôi có “phù phép” cho hậu trường việc học của tôi nhưng sự “phù phép” ấy nào có ra gì. Bố tôi là người rất nghiêm khắc, ông rất ngại đến nhà các thày cô giáo. Bố tôi là một nhà văn danh tiếng, có thời ông từng là thần tượng của bọn trẻ. Ông luôn biết giữ gìn danh tiếng của mình, tôi luôn tự hào và biết ơn vì ông chưa từng hạ mình trước ai. Nói như thế không có nghĩa là tôi không oán ông, việc nào phải ra việc ấy. Quà của bố tôi cho các thày cô giáo thường chỉ là một cuốn sách do ông viết, khi cho sách bao giờ ông cũng nói rằng: “Trong cuốn sách này có truyện đọc được, có truyện không đọc được”. Còn mẹ tôi, với thói bủn xỉn cổ truyền của đàn bà, quà cáp cho các thày cô giáo thường chỉ là một cân táo Trung Quốc hoặc một hộp kẹo chocolate mua ở ngoài chợ. Ấy thế mà mẹ tôi luôn bảo rằng: “Hộp kẹo chocolate này chồng em mang ở Mỹ về”. Thật chết cười, mẹ tôi thật hài hước từ trong bản chất, mẹ tôi cứ tưởng thiên hạ không ăn chocolate bao giờ, mẹ tôi cứ tưởng người ta không biết đọc chữ nữa. Ôi mẹ ôi! Chocolate với chẳng chocolate, tôi thật ngượng chết đi được. Chocolate bố tôi mang ở Mỹ về thì tôi đã xơi từ hồi tám hoánh. Ở nhà tôi, tất cả những thứ gì ngon lành nhất tôi đều chén ráo, chén sạch. Ấy thế mà có chocolate mang ở Mỹ về để tặng thiên hạ thì có nực cười hay không?
Trong số bọn bạn học lớp 12 cùng tôi thì số đỗ vào đại học để được hưởng thụ “nền giáo dục cao cấp” chỉ có vài người. Đa số ở nhà hoặc đi học một nghề vớ vẩn nào đấy. Đa số ở nhà đều là con gái, có đứa lấy chồng và đẻ con ngay. Thôi thế cũng được, những nụ hoa hồng nở sớm ấy, đằng nào thì số phận chúng cũng là sinh nở, duy trì nòi giống, chẳng trước thì sau. Hai mươi tuổi tôi đã phải đi dự tới ba đám cưới. Khi trở thành cô dâu, bọn con gái trở nên già kinh khủng, chúng trở thành ti tiện, chúng luôn có vẻ vớ bở hoặc “ăn chắc mặc bền”, chúng còn ra vẻ đàn chị với tôi. Tôi rất ghét những đám cưới của chúng. Tôi thích những thiếu nữ mặc quần bò jeans hơn là những bà cụ non mặc váy cưới. Cứ hình dung ra hai cái đùi lõa lồ đằng sau lớp vải voan trắng kia mà tởm lợm. Tôi muốn nhổ toẹt vào thứ hạnh phúc ấy.
Trong số bạn học phổ thông của tôi có thằng Thanh nhạn là thằng đáng kể. Gọi là Thanh nhạn là lấy tích “lãng tử Yến Thanh” trong phim Thủy Hử4 của Tàu. Yến và nhạn đều cùng là một loại chim tương tự như nhau. Thú thực, tôi không thể phân biệt được chúng, thậm chi tôi còn chưa nhìn thấy chúng bao giờ. Tôi chỉ biết rằng dãi của con chim yến được chế biến thành một món ăn rất đắt tiền.
Nhà thằng Thanh nhạn là nhà cầm đồ. Nhà nó cầm đủ thứ, từ xe máy xe đạp cho đến giấy tờ nhà cửa. Có lẽ chỉ trừ quần lót của người ta là nhà nó không cầm. Bố nó là một đại úy công an bị “tuột xích” tức là bị đuổi khỏi ngành. Bố nó bỏ mẹ nó lấy vợ hai là một má mì chuyên nghề chứa gái. Sống với dì ghẻ, thằng Thanh nhạn không phải là một thằng quý tử gì. Nó hiểu đời rất sớm, đương nhiên chữ “hiểu đời” ở đây có nghĩa là nó tự phải lo cho thân xác nó. Ông bố nó cho nó hoàn toàn tự do.
Thằng Thanh nhạn thi trượt đại học, nó chỉ láng cháng ở nhà chờ một cơ hội tiến thân tốt hơn. Nó nói với tôi rằng bố nó đang có một “kế hoạch tương lai” cho nó. Tôi cười vào mũi cái “kế hoạch tương lai” ấy, bố nó thì tương lai gì! Bố nó luôn miệng nói tục, ai cũng gọi là thằng, kể cả thủ tướng chính phủ. Thằng Thanh nhạn rất tự hào vì bố nó quen nhiều tay anh chị trong “xã hội đen”. Buổi sáng, bố nó thường ăn sáng và uống cà phê ở ngõ Hàng Hành. Tôi để ý thấy nhiều người tỏ ra kính trọng bố nó, họ thường gọi bố nó là “đại ca”.
Thằng Thanh nhạn quen biết nhiều vô kể. Chỗ nào nó cũng có người quen: nhà hàng, quán xá, công sở, bệnh viện… Chỗ nào nó cũng có thể cắm được, tức là có thể nợ tiền được. Đi với nó thì không sợ gì bị đói… Với nó ngày nào cũng có party!
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 3
Buổi sáng yên tĩnh
Vừa bình minh bạn hãy tự nói trước hết: tôi sẽ gặp một tên già hàm, một tên vô ân, một tên dị hợm, một tên lưu manh, một tên ganh tị, một đứa ích kỷ.
Marc – Aurèle
Buổi sáng tôi thường dạy muộn vì tôi thường thức khuya xem chương trình bóng đá trên tivi. Chương trình này thường bắt đầu vào khoảng 11 giờ đêm. Những trận Champions League phát trực tiếp thường vào khoảng gần 2 giờ sáng. Tôi khoái bóng đá kinh khủng, tôi rất hâm mộ các câu lạc bộ Real Madrid và Manchester United. Đây thực sự là bóng đá của bọn nhà giàu. Đến nằm mơ tôi cũng chẳng bao giờ nghĩ ở nước mình có thể hốt bạc vì một trò chơi như thế.
Khoảng 5 giờ sáng, mẹ tôi thường dựng tôi dậy bằng một câu hỏi hết sức khó chịu: “Sáng nay con ăn phở hay ăn bánh cuốn?” Cũng có thể là xôi, là cơm rang hay thứ khỉ gió gì tọng vào bụng. Đối với tôi, ăn sáng là một nghĩa vụ rồi đến một lúc nào đấy nó thành kẻ thù, thành một ức chế tình cảm khổ ải. Cứ hình dung mẹ tôi phải dậy sớm hì hục nấu ăn cho tôi là tôi không sao nuốt trôi. Với tôi thì ăn thứ gì chẳng được vậy sao mẹ tôi lại cứ đi hỏi lăng nhăng như thế? Tôi rất bực mình và thà nhịn quách cho xong. Nhiều lần tôi đã nhịn quách dù cho mẹ tôi đã kỳ công nấu hết món này đến món khác.
Những hôm không có giờ học buổi sáng thì tôi thường ngủ tới 9 giờ sáng. Tôi nằm trên giường xem tivi hoặc đọc một tờ tạp chí gì đó về học sinh, sinh viên hay bóng đá. Những tạp chí về học sinh, sinh viên thường rất dâm đãng và đểu giả. Đầy rẫy những quảng cáo về băng vệ sinh Kotex Softina và trò gỡ rối tình cảm. Tôi đã học được vô khối “kiến thức” ở đó, thí dụ người Ai Cập cổ đại đã dùng bao cao su từ thế kỷ XIII trước Công nguyên, cách đây khoảng 3300 năm. Những chiếc bao cao su được làm bằng bóng đái hoặc ruột của động vật có bôi dầu. Người ta còn dùng giấy làm từ những cây sậy bọc bên ngoài “cái ấy”. Vào thời vua Anh Charles đệ nhị, bá tước Condom sáng chế ra một cái bao có bôi dầu làm bằng ruột cừu, thậm chí còn thắt cho nó một cái nơ đỏ để cho lãng mạn. Đại để như thế.
Thỉnh thoảng tôi cũng chơi trò trắc nghiệm mà tờ tạp chí gợi ý kiểu như: “Bạn có phải là người có tình cảm lăng nhăng không” hay “Bạn tự tin đến đâu khi đi dự party” v...v... Nhìn chung, với những trắc nghiệm như thế thì tôi bao giờ cũng là một người hoàn hảo.
Thường thì sau khi vệ sinh cá nhân xong, tôi ngồi ăn sáng như một ân huệ tình cảm đối với mẹ tôi rồi phóng xe máy ra đường. Xe máy của tôi bao giờ cũng đầy xăng và sạch bóng. Nói gì thì nói, bố tôi và thằng anh trai ngu xuẩn của tôi đều là những người rất coi trọng đồ đạc trong nhà. Với họ - những người đàn ông chân chính ấy – thì đồ vật trong nhà là một phần đời của họ, có khi là một phần đời có ý nghĩa nhất cũng nên.
Ra đường, tôi lượn xe máy một vòng qua những phố chính rồi đến trường học. Hôm nay, chúng tôi phải lên hội trường để học chính trị. Báo cáo viên là một ông già ở trường Đảng cao cấp6. Bố tôi chơi với ông này. Hai người đã từng tặng sách cho nhau. Đấy là một trò hủ bại của đám “thượng lưu trí thức”. Vị giáo sư trường Đảng trông hệt như một con ba ba, ngang tàng và khỏe kinh khủng. Đứng trên bục giảng, giáo sư nói oang oang về các chính sách đối nội, đối ngoại của nhà nước. Tôi lờ mờ hiểu rằng Việt Nam là một nước đang phát triển sẵn sàng hòa nhập cùng thế giới. Bổn phận của thanh niên là phải thế này, thế nọ... Giáo sư nói đến những anh Tư, anh Sáu gì đó như ngầm thông báo quan hệ riêng của ông ta với các nhà lãnh đạo cấp cao của nhà nước. Càng nghe, thú thực là bản thân tôi càng thấy ù ù càng cạc. Bọn sinh viên đều như thế hết nhưng tất cả đều giả vờ như nghiêm túc lắm. Đến giờ giải lao, tất cả ồn ào, ồ lên như vừa thoát nạn tra tấn, các gương mặt giãn ra sung sướng. Tôi tìm gặp con Liên lùn lớp trưởng, nó có nhiệm vụ ghi tên những đứa đi học chính trị vào một quyển sổ điểm danh. Con bé này rất nguyên tắc, nó đúng là một “quản giáo” bẩm sinh, thâm tâm tôi rất sợ nó. Nó là một đứa không thể mua chuộc được. Bạn bè trong lớp gọi nó là “bà Thatcher” (gọi theo tên của cựu thủ tướng nước Anh).
Con Liên lùn bảo tôi:
- Tháng này mày đã bỏ học bốn buổi.
Tôi cãi nhau với nó, rằng nó ghi nhầm, rằng nó không có lương tâm... Nó bảo tôi rằng tôi chỉ chường mặt ra để điểm danh sau đó lại chuồn về. Thực tế là nó nói đúng nhưng tôi cố cãi cho được. Cãi chày cãi cối là nghề của tôi nhưng với thứ mặt sắt này thì vô phương. Cuối cùng tôi đành phải chịu.
Tôi rất hậm hực vì không thành công với con Liên lùn. Tôi bỏ vào căntin của ký túc xá để chén một bát mì tôm. Chúng tôi vẫn gọi bà Bằng bán hàng ở đây là u. Đây là tiếng thân mật gọi mẹ ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc bộ. Bà Bằng có vẻ rất thích như thế. Tôi hỏi thăm con gái của u, một con bé xấu kinh người mà lại còn hôi nách nữa. Bà Bằng có vẻ thích chí:
- Con Lan nó đang đi học. Thế cậu biết nó à?
Tôi cười:
- Con gái của u nổi tiếng khắp trường ai mà không biết. Con chấm con gái của u điểm 9,5 cơ đấy.
Bà Bằng cười hể hả và thưởng cho tôi một cặp chân gà. Món này thật khoái khẩu nhưng lúc này tôi chẳng có bụng dạ nào để ngồi nhâm nhi món ăn khoái khẩu ấy. Con Liên lùn chấm tôi bốn buổi bỏ học tháng này là tôi nguy to! Cộng với những buổi bỏ học của những tháng trước thì tổng số buổi bỏ học của tôi lên tới hơn mười lăm buổi, đã quá số buổi nhà trường quy định cho những kỳ thi học kỳ! Thôi mặc kệ! Makeno7! Nếu cần thì tôi đúp lại một năm là cùng chứ gì.
Thằng Thanh nhạn đi xe máy vào tận trong trường tìm tôi. Nó đi một chiếc xe máy F.X rất oách, chắc là chiếc xe cầm đồ. Nó rủ tôi đi chơi công viên nước để ngắm gái đẹp. Hấp dẫn kinh người! Tôi chưa đi chơi công viên nước bao giờ. Vé vào cửa rất đắt. Lời mời của nó hấp dẫn tới mức tôi quyết định bỏ dở buổi học chính trị, mặc kệ vị giáo sư ba ba ngang tàng với những lời giảng giải đanh thép của ông ta!
© Nguyễn Huy Thiệp
Đúng là Chí Phèo thời @.Nhưng chưa thấy Thị Nở đâu nhỉ?:21: :21: :21:
CHƯƠNG 4
Giải trí bình dân
- Vui! Vui! Khóc vì vui!
Pascan
Thằng Thanh nhạn và tôi gửi xe máy rồi mua vé vào công viên nước. Giá vé là năm chục nghìn, đúng là chém cổ người ta. Tôi không có quần tắm nên thằng Thanh nhạn phải mua cho tôi một cái quần tắm ba mươi nhăm nghìn. Ở đây cũng có dịch vụ cho thuê quần áo tắm nhưng tôi rất kinh những chuyện chung chạ. Tôi không thể hiểu tại sao người ta có thể mặc chung quần lót. Dù có các vàng tôi cũng không bao giờ làm chuyện ấy. Thực ra tôi cũng không phải là thằng sạch sẽ gì cho cam, khi cần thiết tôi cũng có thể không tắm rửa gì hàng tuần lễ liền nhưng mặc chung quần lót thì đấy lại là chuyện khác.
Công viên nước có khá đông người. Tôi và thằng Thanh nhạn chơi trò trượt cầu nước. Đúng là cảm giác mạnh thật! Từ bé đến giờ tôi chưa chơi trò này bao giờ nên tôi rất khoái. Chúng tôi chơi trò chơi này mệt lử cả người sau đó sang ngâm mình ở bể tạo sóng. Con gái khá nhiều nhưng đẹp thì không thể gọi là đẹp được. Tất cả bọn con gái đều cố ra vẻ tự nhiên khi mặc quần áo bơi ướt đẫm dán chặt vào người. Chúng làm như chúng “lõi đời” lắm và việc chúng đến chơi công viên nước là việc “vặt”, tuần nào chúng nó chẳng đến đây vài lần. Tôi biết tỏng rằng hầu hết chúng nó đều đến đây lần đầu giống như tôi, thậm chí có thể là lần duy nhất trong cuộc đời chúng cũng nên. Với đám con gái của các gia đình bình dân thì các trò chơi ở đây tốn kém quá. Với bọn nhà giàu (chúng tôi vẫn gọi bọn này là bọn khệ) thì chúng sẽ hãi sợ cái thứ nước hôi thối được bơm hóa chất này. Bọn con gái, để buộc chúng cởi bỏ áo quần ngoài ra mà lõa lồ lượn đi lượn lại ở trong đám đông người không phải là dễ, dù cho chúng có thích điều ấy đến mấy đi nữa. Tất cả bọn con gái mà người ta có thể nhìn lâu được đều kè kè “vệ sĩ” bên mình: hoặc là bố mẹ, anh trai, người yêu hoặc bạn bè của chúng. Rất ít có những đứa có cặp đùi đẹp. Tôi chúa ghét bọn con gái chân ngắn lưng dài, ngực lại lép kẹp. Thằng anh trai ngu xuẩn của tôi vốn là họa sĩ điêu khắc, hắn rất sành gái, hắn đã từng chỉ cho tôi biết đâu là tướng mạo của các cô gái thuộc dạng “mệnh phụ phu nhân” hoặc “thị tì”. Nếu theo cách phân loại của hắn thì ở đây chẳng có ai là “mệnh phụ phu nhân” cả.
Những người đàn bà sồn sồn đứng tuổi có khá nhiều và tôi phải nhắm tịt mắt trước những mâm thịt xồ xề đó. Thật là tởm lợm. Họ mặc những chiếc áo tắm liền quần bó sát vào người, bên ngoài lại lòe xòe những diềm vải để che mông đít. Mấy ông chồng bụng phệ mặc quần bơi lim dim mắt ngắm bọn gái trẻ đi qua. Thật là kinh tởm không sao tưởng được!
Thằng Thanh nhạn chỉ cho tôi diễn viên điện ảnh Vũ Quang Nam. Tay này đẹp trai vẫn đóng những vai phản diện trong những phim về cảnh sát hình sự, đánh đấm võ vẽ ra trò ở trên màn ảnh. Khi cởi truồng ra, tôi không ngờ tay này lại có thân hình gày gò và trác táng đến như thế! Mấy đứa con gái xúm xít quanh hắn để xin chữ ký. Giời ạ, hắn còn dám ký cả vào người bọn con gái nữa và cái lũ nặc nô ấy cứ lăn ra cười với nhau như nắc nẻ.
Tôi thấy đói bụng và chán nên rủ thằng Thanh nhạn đi lên thay đồ. Tôi cũng thấy sợ cái thứ nước hôi thối được bơm hóa chất này. Ấy thế mà thằng Thanh nhạn còn vục miệng vào để súc miệng nữa. Có lẽ tôi sẽ không bao giờ dám đến chơi công viên nước! Cạch đến già! Chỉ có bọn trẻ con là thích thực sự. Tôi không còn trẻ con nữa và khi ngắm chúng vui chơi, tự dưng tôi buồn não cả người, một phần vì buồn cho chúng, một phần vì buồn cho tôi.
Tôi và thằng Thanh nhạn chơi trò ném phi tiêu và ném cổ vịt một lúc. Tôi ném vòng được vào cổ của một con vịt. Phải nói rằng đây là một trò may rủi hoàn toàn, ấy thế mà tôi ném được! Tôi sướng điên người! Thằng Thanh nhạn phục tôi sát đất. Theo quy định trò chơi, người nào ném vòng được vào cổ con vịt nào thì được ngay con vịt ấy nhưng bọn tổ chức trò chơi lại chỉ có mỗi hai con vịt, con vịt kia thì đã ngoẻo rồi. Con vịt “của tôi” còm rom và bẩn không tưởng tượng được. Có được con vịt như thế tôi cũng chẳng thèm. Chúng tôi đổi con vịt lấy hai hộp Côca Côla và một bao thuốc lá Vinataba. Phì phèo thuốc lá, tôi và thằng Thanh nhạn dạo chơi loanh quanh rồi mua vé vào xem trò chơi môtô bay đang đông nghịt người.
Đoàn môtô bay là một đoàn ở Sài Gòn ra. Người ta dựng một cái giếng gỗ lòng chảo cao tới 6 thước. Diễn viên biểu diễn là một cô gái và hai thanh niên ăn mặc rất ngầu. Cô gái mặc bikini bằng da, đi tất tay và đôi bốt da cao cổ đen bóng. Cô gái có vẻ mạnh dạn và khá duyên dáng. Hai thanh niên mặc bộ đồ jeans bạc phếch, đeo kính đen, trông họ có vẻ thiếu tự tin hơn cô gái nhiều. Tiếng nhạc phát ra từ những cái loa mở hết công suất gây cảm giác hết sức căng thẳng, thậm chí át cả tiếng động cơ xe máy. Cả ba chiếc xe khởi động cùng một lúc và xuất phát chênh nhau khoảng vài ba giây. Tất cả đều được tính toán chi li chính xác đến từng centimet một. Ba chiếc xe đan chéo vào nhau rồi leo lên, lộn xuống thành giếng đến chóng cả mặt. Phải nói rằng họ cực kỳ điệu nghệ. Tôi cảm thấy xúc động thực sự, thậm chí còn thót tim lại vì thương cảm và sợ hãi. Thằng Thanh nhạn thò cả nửa người ra thành giếng, nó bắt chước bọn khệ cầm tiền ra để nhử cho các diễn viên giật lấy tiền. Khả ố và bất nhẫn không tưởng tượng được. Tôi rất cám ơn vì cô gái đã không giật lấy tiền thưởng như hai thanh niên mà chỉ chăm chú vào việc biểu diễn, có khi cô ta còn dang cả hai cánh tay ra để làm cử chỉ hôn gió.
Tôi chỉ chịu đựng được trò chơi này chừng năm phút. Tôi kéo thằng Thanh nhạn ra nhưng nó quắc mắt vẻ không hài lòng. Tôi nhìn ra một tia súc vật trong ánh mắt nó. Nó bảo tôi cứ đi ra trước vì nó không muốn bỏ dở. Tôi leo xuống chiếc cầu thang gỗ và tự hỏi vì sao chỉ vì đồng tiền mà người ta có thể mạo hiểm tính mạng của mình như thế? Về sau này, chính tôi cũng đã rất mạo hiểm chỉ vì đồng tiền nhưng ngay lúc này thì tôi không biết vì sao.
Phải chờ đến hai mươi phút thì thằng Thanh nhạn mới ra. Lúc này đoàn môtô bay cũng đã ngừng biểu diễn. Thằng Thanh nhạn có vẻ không bằng lòng với tôi. Thấy tôi quá xúc động vì trò chơi kiếm tiền mạo hiểm thì thằng Thanh nhạn cười phá lên. Nó bảo tôi rằng thực chất môtô bay chỉ là một trò bịp bợm, toàn bộ cái giếng gỗ bên trong được thiết kế như một giếng quay, vì thế tốc độ của người đi môtô chỉ đạt khoảng hơn trăm cây số một giờ là cùng. Nó còn dẫn tôi ra để chỉ cho tôi xem cái môtơ và hệ thống con lăn xung quanh giếng quay được ngụy trang rất khéo léo. Tôi thất vọng, buồn não cả người. Thật khốn nạn! Tôi và thằng Thanh nhạn vào quán ăn phở mà cả hai chẳng nói năng gì. Kết thúc cuộc đi chơi giải trí là một tâm trạng rất xấu. Thằng Thanh nhạn bảo tôi:
- Tao với mày đã tiêu mất chừng hơn hai trăm nghìn.
Tôi biết rằng nó muốn ám chỉ rằng tôi nợ nó, cái thằng đốn mạt ấy. Tôi chẳng nói năng gì. Tôi với nó chia tay, mỗi thằng đi một ngả. Hình ảnh cô gái đi môtô bay cứ luẩn quẩn trong đầu óc tôi. Cô ta có đôi mắt nông và hoang vắng đến dễ sợ...
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 5
Chat
“Nhiều người còn thích tồn tại tiếp trong một computer hơn là trong một
cơ thể sinh học”
Claude Vorilnon
Đường về nhà tôi đông đặc xe máy và ôtô. Đang có tắc đường vì đây là giờ cao điểm người ta đi làm về. Để giết thì giờ, đằng nào cũng phải chờ đợi nên tôi rẽ vào một quán cà phê chat. Hồi hè năm ngoái, tôi có đến nhà bác Trạch bạn của bố tôi để học sử dụng máy vi tính một thời gian. Bác Trạch dạy ở đại học Bách khoa, mở lớp dạy sử dụng máy vi tính ở nhà. Bác Trạch rất hâm mộ bố tôi và ca ngợi bố tôi là “thiên tài”. Không thể chê trách gì về vị giáo sư đại học này, trừ việc bác ấy hay mặc quần sooc có ống quá rộng và thỉnh thoảng lại thò tay vào đùi gãi sồn sột. Bọn con gái cứ đỏ cả mặt lên vì bác ấy nhiều khi cứ tì vào cả người chúng. Bác ấy rất tử tế với tôi, thậm chí còn không lấy cả tiền học phí. Bác ấy còn khen tôi đẹp trai, thông minh, rằng “hổ phụ sinh hổ tử” v...v... Kể ra được một vị giáo sư đại học khen ngợi thì cũng nở mũi...
Về chuyện chit chat thì thằng anh trai ngu xuẩn của tôi rất bợm. Hắn thường ký tên là Eros (thần ái tình) để làm quen với các darling của hắn. Đã có thời gian hắn mê trò này đến mụ cả người. Thật thảm hại cho hắn, các tiểu muội mà hắn làm quen trên mạng đều xấu như ma và đa số đều là học sinh đang quàng khăn đỏ, có khi còn chưa biết mặc xu chiêng! Mỗi khi vị chatter này ở điểm hẹn về mặt mũi ỉu xìu là tôi biết ngay hắn vừa được ăn một quả đắng chát ra sao. Tôi đã từng nhiều lần đến nhà con Dung cận chơi. Con bé thối tha này thật đúng là một dân chuyên nghiệp. Nhà nó có một dàn máy vi tính trang bị cả đầu chép để chép đĩa. E-mail của nó là webmaster@... chứ không phải e-mail miễn phí Yahoo. Phải biết rằng chỉ có những chủ trang web mới có địa chỉ webmaster@. Nó nói rằng để mua domain (tên miền) sẽ phải mất tới mấy chục đô-la còn nếu mua host (quyền đưa thông tin lên trên trang web) phải mất tới gần một ngàn đô-la. Con Dung cận còn chỉ cho tôi cách vào trang Register.com để đăng ký trang web như thế nào và gợi ý sẵn sàng mua tặng tôi một trang web riêng tên mình. Thú thực là tôi xin vái cả nón. Những điều kiện mà con Dung cận ỡm ờ đưa ra với tôi rất khó ngửi. Tôi không muốn làm nô lệ cho cô công chúa con nhà khệ này. Bố nó làm giám đốc giám điếc tòa án gì đấy ở dưới Quảng Ninh, bố nó khệ vì bố nó là một tên ăn cướp ban ngày. Cứ nghĩ rằng nhà tôi phải “môn đăng hộ đối” với nhà nó là tôi phát tởm. Tôi công nhận con Dung cận vô tội, nó trong trắng và khá ngớ ngẩn nhưng nếu phải chết vì một dàn máy vi tính thì hỡi ơi – còn đâu là trang nam tử!
Tôi ngồi chat một lúc và cũng ký tên là Eros 2 để phân biệt với thằng anh trai ngu xuẩn của tôi rồi phới. Tôi chẳng thích gì trò này vì nó có vẻ phù phiếm và rởm đời. Tôi thích chơi game hơn vì trò này đơn giản lại hiệu quả, còn khi ngồi chat cứ phải lọ mọ ngồi đánh từng chữ một thì đây không phải sở trường của tôi.
Quán cà phê chat vào lúc chập tối có vẻ âm thầm tựa như đang mê sảng. Con bé chủ quán là một con bé rất đĩ bợm, nó mặc quần bò jeans và áo hai dây, ngực mềm không thể tả được. Khi tôi chat, thỉnh thoảng nó lại đến đằng sau lưng tôi liếc mắt và mủm mỉm cười. Hóa ra nó biết thằng anh trai tôi, nó nói rằng thằng anh trai tôi hứa sẽ vẽ chân dung cho nó. Tôi ừ ào lấy lệ. Thật đúng là một con bé đĩ bợm! Chân dung với chẳng chân dung! Chợt tôi nhớ đến một truyện khôi hài trên net mà bật cười. Chuyện rằng có một bà cô định nhờ họa sĩ vẽ chân dung mới hỏi tay họa sĩ rằng: “Hết bao nhiêu tiền?” Tay này trả lời: “500 đô-la”. Bà cô thấy đắt nhưng nghĩ rằng tay họa sĩ sẽ vui và lấy giá rẻ nếu cô ta không mặc quần áo nên mới hỏi rằng: “Vậy tốn bao nhiêu tiền nếu ông vẽ tôi khỏa thân?”. Tay họa sĩ nghĩ một lúc rồi nói: “1000 đô-la nhưng bà phải cho tôi đi tất chân và đeo một vài thứ gì đấy vào người để đựng bút lông!”.
Câu chuyện thật nực cười! Tôi hình dung thấy thằng anh trai ngu xuẩn của tôi cởi truồng người đeo ống bơ đi đi lại lại để vẽ chân dung, thế là tôi cười phá lên trong tiệm cà phê chat. Tất cả mọi người quay lại nhìn tôi tưởng tôi hóa dại!
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 6
Bố ơi là bố
- Ôi! Trời hại ta! Trời hại ta!
Khổng tử
Tôi về đến nhà khoảng 9 giờ tối. Vừa vào đến cổng thì nghe thấy tiếng bố mẹ tôi đang cãi vã gì đấy về tôi. Tôi chẳng lạ gì những cuộc cãi vã như vậy, đại để bố tôi vận câu tục ngữ “con hư tại mẹ” để chỉ trích việc mẹ tôi nuông chiều tôi. Mẹ tôi vặc lại phê phán cách giáo dục theo phương pháp tự nhiên của bố tôi. Bố tôi có quan điểm giáo dục hơi giống như tay đại tá về hưu hiệu trưởng ở trường phổ thông trung học của tôi ngày nào: “Trẻ con nhìn chung không có trẻ con hư, nguyên tắc giáo dục rốt ráo là tha bổng”. Ở đây, bố tôi chỉ thay từ “tối cao” của tay cựu pháo thủ râu ria kia bằng từ “rốt ráo” mà thôi. Mẹ tôi chì chiết về “sự tự nhiên bản năng” ở con người và ám chỉ gì đó về chuyện trăng hoa lăng nhăng của bố tôi hồi trẻ. Bố tôi là người không phải hoàn hảo và tôi thực sự thông cảm điều đó, tôi chẳng mảy may ngờ vực gì về lòng tận tụy của bố tôi với mẹ và với chúng tôi. Tuy nhiên, mẹ tôi là người ghen tuông kinh khủng. Dây cà ra dây muống, những chuyện như thế là “chuyện thường ngày ở huyện” tôi chẳng lạ gì.
Tôi vào nhà và cảm thấy ngay lần này câu chuyện có vẻ nghiêm trọng hơn nhiều. Tôi vừa mới cất xe máy thì mẹ tôi đã té tát mắng tôi ngay. Mẹ tôi rất cương trực và thẳng tính, không bao giờ giữ kín được một chuyện gì. Chỉ qua dăm ba câu mắng của mẹ tôi là tôi đã ý thức được ngay tình cảnh của tôi thảm hại thế nào. Hóa ra khi biết tôi chuồn khỏi trường giữa giờ nghỉ giải lao buổi sáng, con Liên lùn lớp trưởng đã điện thoại báo cho mẹ tôi biết về số buổi nghỉ học của tôi. Thêm một chuyện nữa là tôi đã không đóng tiền học phí, số tiền này khá lớn (khoảng 800 nghìn đồng). Tôi không nhớ tôi đã tiêu nó vào việc gì. Khoản tiền này sinh viên phải trực tiếp đóng cho phòng Tài vụ kế toán ở trường. Tôi cứ tưởng rằng người ta sẽ quên nó đi nhưng tôi đã đánh giá quá thấp nghiệp vụ của mấy bà già ở cái phòng đếm bạc chết tiệt ấy. Lại nữa, khi kiểm tra số tiền cất trong tủ quần áo, mẹ tôi nhận ra bị mất 500 nghìn đồng. Tôi phải nói rằng cái tủ quần áo là một cái tủ thổ tả, hớ hênh không tưởng tượng được. Cái tủ này vốn là cái tủ do tay giáo viên chủ nhiệm lớp 12 mà anh trai tôi từng học đóng. Ông giáo nghèo ở trường phổ thông trung học làm thêm cả nghề thợ mộc. Để gây thiện cảm với ông ta, để tránh cho thằng anh quý tử của tôi khỏi bị khiển trách gì đấy, bố tôi đã hào phóng mua cái tủ ấy với giá hơn mức phải chăng. Tủ với chẳng tiếc, chỉ xô một cái là ngã bổ chửng. Đáng ra bố tôi phải vứt cái tủ ấy vào sọt rác từ lâu và thay bằng một cái tủ khác chắc chắn hơn thì đâu đến nỗi biến tôi thành tên tội phạm? “Không có lửa sao lại có khói”, nhiều khi thói keo kiệt bủn xỉn và thói quen giữ đồ kỷ niệm của con người cũng là nguyên nhân gây ra những sai lầm của đồng loại. Tôi đã lấy 500 nghìn đồng này tiêu vào mục đích cực kỳ lương thiện: tôi mua một cái áo rét 300 nghìn đồng, còn 200 nghìn đồng thì tôi đã đóng góp vào quỹ giúp đỡ cho đồng bào miền Trung bị lũ lụt. Về việc này, tôi đã được Đoàn trường nêu tên biểu dương hẳn hoi trong tờ nội san ở trường.
Tôi không thể giải thích gì về tội lỗi của tôi. Bố tôi mắng té tát và tôi lẳng lặng cam chịu. Tôi cởi quần áo ngoài mắc lên mắc áo. Lần này sự tận tụy của mẹ tôi đã làm hại tôi. Thường thường, hễ tôi thay quần áo ra là mẹ tôi lập tức lấy đi giặt. Lần này cũng vậy, mặc dầu rất giận tôi nhưng do thói quen mẹ tôi cũng vẫn cứ lấy ngay bộ quần áo tôi vừa mới mắc vào mắc áo cho vào chậu giặt. Điều tai hại và khủng khiếp là sờ vào túi quần tôi, mẹ tôi phát hiện ra bao thuốc lá Vinataba mà tôi và thằng Thanh nhạn đang hút dở, ngoài ra trong đó lại còn có một cái xơranh (bơm kim tiêm) bẩn thỉu. Tôi không hiểu tại sao lại có cái xơranh này trong túi. Thằng Thanh nhạn hay một thằng chó đẻ nào đã hại tôi, nó đã lừa lúc tôi sơ ý để đút vào túi quần tôi.
Không thể tả nổi sự giận dữ của bố mẹ tôi. Có lẽ việc hút chích ma túy ngoài xã hội đã ám ảnh bố mẹ tôi thái quá. Bố tôi vụt tôi thẳng cánh bằng một cây gậy không biết lấy ở đâu ra. Tôi tránh được hai đòn đầu tiên nhưng đến đòn thứ ba thì không tránh được. Tôi òa khóc vì rất nhiều lý do khác nhau, trong đó có cả sự ân hận vì những lỗi lầm mà tôi mắc phải. Mẹ tôi xô vào can ngăn bố tôi và đứng chắn đòn cho tôi. Bố tôi không thể làm gì tôi được và trút sự giận dữ lên đầu ba ông Tam đa Phúc Lộc Thọ bằng gốm đứng ở góc nhà.
Về bộ Tam đa bằng gốm này thì đấy là cả sự tích đáng kể. Bố tôi rất mê gốm, bản thân ông cũng từng là thợ gốm. Ở làng Cậy tỉnh Hải Dương có một ông lão thợ gốm tên là Đào đã hơn 70 tuổi rất khéo tay. Bố tôi chơi với ông lão và cùng ông lão làm ra một số vật phẩm. Cả hai đã mất cả một tháng trời để làm ra bộ Tam đa này. Khi vào lò thì ông Đào mất. Bố tôi rất thương xót và bỏ tiền ra khá hậu để giúp đỡ gia đình ông lão. Bố tôi còn mang cả bộ Tam đa ra mộ ông lão thắp hương. Bộ Tam đa khá đặc biệt vì kích thước khá lớn và có khuôn mặt thuần Việt chứ không giống như các bộ Tam đa của Tàu. Có thể nói rằng đây là một bộ Tam đa độc nhất vô nhị vì nó mộc mạc và thật kinh khủng. Bố tôi rất quý nó. Ấy thế mà vì giận dữ, bố tôi xô đổ cả ba pho tượng.
Tôi biết rằng thế là tôi hết đường! Còn Phúc Lộc Thọ nỗi gì! Tôi không thể biện hộ gì cho những sai lầm của tôi. Bố tôi đuổi tôi khỏi nhà! Bố ơi là bố! Tôi mặc vội bộ quần áo rồi bỏ chạy đi. Mẹ tôi đuổi theo, luôn miệng lắp bắp:
- Mẹ van con... Mẹ van con... Khuê ơi là Khuê... Tại sao con lại bỏ đi như vậy?
Tại sao ư? Tại sao thì tôi cũng chẳng hiểu tại sao như vậy? Như người ta nói, sai lầm dẫn tới sai lầm. Giống như trò chơi xếp hình đôminô. Chỉ là một cú hẩy nhẹ của số phận là bắt đầu cho những phiêu lưu... Con người, bạn thấy không, thật điên rồ và vô nghĩa lý chẳng ra quái gì...
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 7
Hà Nội ban đêm
- Đ. mẹ! Tao yêu Hà Nội quá chừng!
- Nói khẽ thôi, Hà Nội nó nghe thấy đấy...
Sinh viên trò chuyện
Tôi không phải là người hay đi chơi đêm ở Hà Nội. Thường thường, tôi vẫn về nhà khá sớm. Hôm nào có hội trường thì chỉ 11 giờ đêm là tôi cũng đã về nhà. Tôi chưa có “em”, không phải vì tôi không thích điều ấy mà chẳng qua vì (như người ta nói) chưa bén nhân duyên với ai đấy thôi. Những đứa con gái mê tôi (trong đó có con Huyền mờ, tôi hứa sẽ để cả một chương sách để viết về nó) thì đều vô duyên thế nào ấy. Ở nhà hay về khuya nhất thường là thằng anh trai tôi. Gần như hôm nào hắn cùng về nhà tận 11 rưỡi hay 12 giờ, thậm chí có hôm tới 2 giờ sáng. Tôi rất khó chịu vì nếu về quá muộn hắn bao giờ cũng tìm cách đến phòng tôi nhờ tôi mở cửa, hắn không dám đánh thức bố mẹ tôi dậy. Rất quái ác, hắn vẫn hay dùng một cây gậy thò qua cửa sổ khua loạn vào người tôi, có lần hắn thúc cả vào quai hàm tôi đau điếng. Cũng không thể phàn nàn gì về những lần về quá muộn của thằng anh tôi, hắn vẫn đi làm thêm ở xưởng thạch cao của một người bạn. Đại để họ vẫn hay đổ những phiên bản tượng thần Vệ nữ cởi truồng, sư tử hí cầu và hoa văn trần nhà cho bọn trưởng giả học đòi làm sang.
Tôi rất ghét bóng đêm. Các đường phố Hà Nội thì tôi cũng chẳng lạ gì: bẩn thỉu và lộn xộn đến lộn mửa. Nhắm mắt lại, chỉ ngửi thấy mùi hôi là tôi biết ngay đấy là phố nào. Bạn không tin ư? Phố Bạch Mai có mùi hôi của chợ, phố Đồng Xuân có mùi hôi của áo quần, phố Hai Bà Trưng có mùi hôi của hàng điện tử... Đại để như thế. Tôi có cái mũi rất thính, có lẽ vì tôi tuổi Chó.
Bị đuổi khỏi nhà, đây là lần đầu mà tôi có dịp ngao du Hà Nội ban đêm. Qua 12 giờ, Hà Nội có một vẻ yên tĩnh và dịu dàng không thể tả được. Tôi không ngờ ban đêm Hà Nội lại đẹp như vậy. Những đường phố trải nhựa vắng lặng trông như những mặt sông mà hai bên bờ là những dãy nhà cao thấp đang thiêm thiếp ngủ. Phảng phất mùi hoa mộc lan ngát hương. Bóng tối làm mất đi những đường nét kiến trúc khả ố của các ngôi nhà ban ngày nên rất dễ chịu. Bâng khuâng và cô đơn không thể tưởng được. Thỉnh thoảng lại có những âm thanh nặng nhọc của một chiếc xe ôtô chở hàng vút qua phá vỡ bầu không khí tĩnh lặng gây ra một cảm giác thật bồn chồn. Tiếng còi tàu đêm gấp gáp và hồi hộp. Ánh sáng của những bóng điện vàng khè hắt xuống mặt hè phố loang lổ. Tôi thấy nao cả người. Tự nhiên tôi thấy kính nể và hãi sợ Hà Nội, không phải vô cớ mà người ta gọi đây là đất thánh, gọi đây là mảnh đất linh thiêng.
Xung quanh Hồ Gươm yên tĩnh. Tháp Rùa trầm mặc đứng lẻ loi. Bóng tối của những lùm cây tỏa xuống mặt hồ đen thẫm. Quả thật, nếu không bị đuổi khỏi nhà thì tối hôm nay với tôi đúng là một tối thần tiên! Tôi đã phát hiện ra một Hà Nội khác, nếu ví von thì có thể ví như một thiếu nữ mới lớn lần đẩu khỏa thân phát hiện ra bộ ngực non tơ của mình. Nhưng thôi, tôi đang là một tên du thủ du thực không chốn nương thân. Ngực với cả ngực! Bây giờ bụng tôi đang đói cồn cào. Thường cứ ba tiếng đồng hồ là tôi phải tọng một thứ gì đấy vào mồm. Tính từ khi ăn bát phở với thằng Thanh nhạn lúc 3 giờ chiều thì đến bây giờ đã 12 tiếng đồng hồ tôi phải nhịn suông!
Biết là không có nhưng theo thói quen tôi vẫn thò tay vào túi quần, túi áo tìm tiền. Như có phép lạ: túi áo tôi có tờ hai chục nghìn đồng! Tôi chợt nhớ khi chạy ra cửa, mẹ tôi đã giúi vào ngực tôi một cái. Mẹ ơi mẹ, con kính lạy mẹ, mẹ thật là một thiên thần! Tôi cũng không hiểu tại sao trong tình thế nước sôi lửa bỏng khi tôi bị bố tôi đánh và tôi gần như phải cướp lấy bộ quần áo để mặc vào người, thậm chí bây giờ cúc áo tôi còn cài lệch - thế mà mẹ tôi vẫn cho tiền được vào túi áo của tôi thì thật thần tình! Mẹ tôi lấy tiền ở đâu, tại sao lại đoán được bố tôi sẽ đuổi tôi, tại sao biết tôi sẽ lao ra cửa bỏ chạy? Thật là bí hiểm! Đúng là ảo thuật một trăm phần trăm! Tôi không thể tin được tại sao mẹ tôi có thể kỳ diệu hoàn hảo đến như ngần ấy?
Gì thì gì, con kính lạy mẹ, với hai chục nghìn đồng là mẹ đã cứu con thoát khỏi địa ngục trầm luân đêm nay. Tôi khoái vô cùng và quên béng tất cả mọi nỗi tủi hổ, ân hận cũng như mặc cảm trong lòng mà tôi mang nặng suốt buổi tối bất hạnh đáng ghi nhớ ấy!
Tôi rời chiếc ghế đá bên bờ Hồ Gươm rồi đi vào phố tìm quán ăn đêm. Khu phố cổ Hà Nội không thiếu những tiệm ăn mở thâu đêm suốt sáng. Tuy nhiên, với số tiền còm cõi này thì tôi đừng mơ đến một suất ăn tử tế. Mèng ra một suất bit têt salat ở trong tiệm ăn cũng tới hai mươi nhăm nghìn. Nói đến bittêt là tôi thấy ứa nước miếng. Tôi đã từng ăn bittêt ở tiệm ăn Thọ lùn. Thịt bò ở đây là thứ thịt bò được thửa từ trong những lò mổ ở làng Chuông tận trong Chương Mỹ Hà Tây. Người ta chọn ra những con bò non để làm bit têt. Tôi đã trông thấy chính tay ông lão Thọ lùn lọc thịt. Thật hệt như một nghi lễ: những miếng thịt bò tươi được cắt thành từng khẩu như đậu phụ được ông ta lách dao vào để xẻ đôi ra. Con dao phay nằm nghiêng đập nhẹ lên miếng thịt đặt ngay ngắn giữa thớt, trăm miếng miếng nào cũng như nhau không rắn quá mà không nát quá. Tiệm ăn của ông Thọ lùn giữ được uy tín hàng chục năm trời về món bit têt bởi khâu nguyên liệu chọn rất kỹ càng. Bố tôi thường đãi những người bạn Pháp của ông ở tiệm ăn này. Bố tôi là người sành ăn và tôi thừa hưởng được truyền thống ấy.
Tôi đi lang thang để tìm một chỗ bán xôi. Chỉ ba nghìn đồng tiền xôi là đầy dạ dày. “Liệu cơm gắp mắm”, tôi không thể tiêu hoang lúc này. Tôi cũng không biết ngày mai, ngày kia tôi sẽ ở đâu. Khi lập lá số Tử vi bố tôi vẫn bảo số tôi có quý nhân phù trợ. Trước mắt, tôi vẫn chưa biết sẽ có quý nhân nào phù trợ cho không, cho đến lúc gặp ông ta (hay bà ta) tôi vẫn cứ phải lo cho thân tôi trước đã.
Quán xôi thịt ở ngay trong ngõ Tạ Hiền. Mùi xôi thơm phức, ấm áp và mời mọc. Bọn đánh bạc khuya ngồi ăn như tằm ăn rỗi. Mấy cô diễn viên cải lương mặt trắng bệch ngồi ăn với các ông bầu, các ông bồ hoặc fan của họ. Có lẽ tất cả đều là khách quen. Trông họ có vẻ tự tin và rất phấn chấn. Những con vạc lấy đêm làm ngày này ồn ào kinh khủng, có người còn cười hô hố văng cả miếng xôi còn đang nhai dở trong mồm.
Tôi lựa một chỗ ngồi khuất đằng sau một cô diễn viên cải lương. Cô ta lập tức xích ghế lùi ra tựa như sợ chạm vào người hủi. Những dấu vết trang điểm xóa chưa hết ở môi và hai bên mắt khiến mặt cô ta giống như là mặt hình nhân. Mùi son phấn và nước hoa rẻ tiền nồng nặc. Tôi nhớ cô này hình như tên là Kim Chi, Hồ Điệp gì đấy chuyên đóng vai “đào thương”11 nghĩa là rất giỏi nức nở, lăn lộn ở trên sân khấu. “Ái khanh ơi, ái khanh ơi... Ái khanh nước mắt đầm đìa... Trăm năm duyên phận chia lìa lứa đôi...”. Từ nhỏ tôi đã không thể xực nổi thứ ấy. Thế mà bây giờ tôi phải ngồi đây, sát sàn sạt với giống xướng ca vô loài ấy và bị rẻ rúng như đồ chó ghẻ!
Tôi xơi một bát xôi to tướng chan nước thịt kho. Món thịt kho Tàu hấp dẫn tới mức tôi đành chặc lưỡi nói với chủ quán cho tôi một miếng. Miếng thịt lợn xắt to khá mềm, có vị hạt tiêu thơm nức và cay tê lưỡi. Tôi xơi hết một nửa lọ đu đủ xanh ngâm dấm khiến cô chủ quán phải nhăn mặt lại lắc đầu. Khi tính tiền, tôi thấy đau hết cả người vì hết những 14 nghìn đồng! Hóa ra giá cả ban đêm khác với giá cả ban ngày! Cũng may là tôi đã không xực thêm một quả trứng kho, nếu không tờ 20 nghìn đồng của tôi đi đứt. Tôi nhận lại số tiền lẻ rồi bỏ đi. Tôi buồn ngủ rã rời và đi về phía Nhà hát Lớn thành phố. Đây là ngôi nhà mà tôi ưa thích nhất ở Hà Nội.
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 8
Nhà hát Lớn
Chỉ có gì nghiêm trọng mới đẹp.
A. P. Tchekhov
Nếu ví Hà Nội giống như một thiếu phụ trong tranh phấn màu của cố họa sĩ Trần Đông Lương13 thì Nhà hát Lớn chính là cái vòng cổ giả ngọc trai buông duyên dáng trên bờ ngực bà ta. Tôi đã nghe bố tôi nhận xét về tranh của cố họa sĩ Trần Đông Lương. Theo bố tôi, đây là họa sĩ vẽ đàn bà tài nhất ở Hà Nội. Những thiếu phụ trong tranh của ông đều chấp chới giữa một vẻ đức hạnh giả tạo của một phụ nữ đoan chính và tiềm ẩn những khả năng lăng loàn của một con điếm thập thành. Đây là thế hệ đàn bà của những năm 60 trong thế kỷ XX ở Hà Nội. Tôi không biết nhận xét của bố tôi có đúng hay không nhưng theo nhận xét của tôi thì những vẻ đẹp của đám con gái “tự do” (tôi muốn nói đến những nguời phụ nữ phóng túng, và nếu có buông tuồng một chút thì cũng chả sao) bao giờ cũng ăn đứt vẻ đẹp cứng đơ và tê dại bởi nghĩa vụ ở những nguời đàn bà sống trong khuôn khổ. Điều này giống như những con thú sống trong Sở thú công viên và đám động vật hoang dã ở châu Phi vậy.
Trên kia tôi ví Nhà hát Lớn Hà Nội là cái vòng giả ngọc trai vì theo tôi biết đây chỉ là phiên bản thu nhỏ của Nhà hát Lớn Paris. Bố tôi đã đến thăm Nhà hát Lớn Paris và ông nói rằng đó là một thánh đường thực sự của nghệ thuật, không phải chỉ là nghệ thuật kiến trúc mà còn là nghệ thuật sống hướng về chân thiện mỹ. Nói gì thì nói, Nhà hát Lớn Hà Nội dù là hàng nhái và là sản phẩm của văn hóa thực dân thì vẫn tuyệt diệu như thường. Tôi đã từng được vào trong Nhà hát Lớn Hà Nội một lần nghe nhạc giao hưởng của Bach và gần như lịm đi mê mẩn cả người. Nếu có phàn nàn thì chỉ phàn nàn rằng chẳng có tiết mục của tác giả người Việt Nam nào công diễn ở đây lại ngửi được, kể cả Văn Cao14 thiên tài nhưng nghiện ngập lẫn Trịnh Công Sơn15 nỉ non bạc nhược, có phần bệnh hoạn.
Tôi đứng ở góc phố Tràng Tiền ngắm Nhà hát Lớn. Bóng những con thú đúc bằng gang giang hai cánh in thẫm ở trên nền trời đêm nhạt nhòa. Tôi không biết đấy có phải là những con ngựa Pigadơ không? Rất tiếc chẳng có cuốn sách nào miêu tả kỹ lưỡng Nhà hát Lớn Hà Nội như Viccor Hugo miêu tả Nhà thờ Đức Bà Paris. Bố tôi nói rằng Hà Nội không có những nhà văn có “phong cách Hà Nội” nhưng phong cách Hà Nội là cái khỉ gì thì ông lại tịt. Bọn người lớn (tôi biết tỏng họ) thường giấu diếm mình rất giỏi, bằng tất cả những phương tiện họ có: tiền bạc, quyền phát ngôn và trăm nghìn thứ khác. Bố ơi bố, chỉ sống thôi và con ngờ rằng ngay sự sống cũng vô nghĩa lý chẳng ra quái gì, nếu có ý nghĩa thật sự thì chỉ có cái chết là có ý nghĩa mà thôi.
Tôi rất buồn đại tiện và không có chỗ nào đại tiện tốt hơn là dưới những lùm cây xanh cạnh Nhà hát Lớn. Tôi bĩnh một bãi to tướng ngay chỗ bóng chóp nhọn cao nhất của Nhà hát Lớn hắt xuống lùm cây. Mặt đất ở đây đầy những viên đất nhỏ xíu tròn vo do những con giun đất đùn ra. So với thời gian biểu ở nhà thì tôi đi đại tiện sớm hơn một tiếng rưỡi, căn cứ vào sự chính xác của chiếc đồng hồ ở trên nóc nhà Bưu điện thành phố.
© Nguyễn Huy Thiệp
CHƯƠNG 9
Dai Son Co., Ltd
Khi nhà giàu làm giặc thì nhà nghèo toi mạng.
J.P.Sartre
Khoảng 7 giờ sáng, tôi đi xe bus về quận Thanh Xuân. Tôi tìm nhà thằng Thanh nhạn. Xe bus là một phương tiện giao thông rẻ thối và rất đáng ngờ về chất lượng phục vụ công cộng. Trên xe đầy rẫy những bà, những cô buôn chuyến. Hàng hóa chất đầy trên nhưng lối đi. Vài ông bà già ngồi khép chân tư lự. Mấy ông công chức ngơ ngác như nhà mất trộm. Vài đứa nữ sinh viên nhà quê đứng tụm vào nhau lẩm nhẩm bài học thuộc lòng, thỉnh thoảng lại bị xô đẩy và kêu ré lên vì trò sờ soạng bấu chí của bọn thanh niên mất dạy. Chiếc xe đi như bò giữa dòng người và xe máy vây xung quanh. Tôi đứng ngay ở bậc cửa xe vì không muốn ních người giữa đám hàng hóa lộn xộn, nồng nặc hơi người và hơi xăng dầu.
Nhà thằng Thanh nhạn nằm ngay bên cạnh một con đường mới mở. Khu Thanh Xuân là khu rất đông những trường đại học. Ở đâu có sinh viên là ở đấy đầy rẫy những tiệm cầm đồ. Chỉ một đoạn phố ngắn dài 800 mét có tới 36 tiệm cầm đồ. Các quán ăn bình dân, cà phê bình dân, tạp hóa bình dân và karaoke bình dân thì nhiều không kể xiết. Tên các biển hiệu đều dâm đãng và mờ ám: Mưa Hồng, Đêm thánh nhân, Sơn Nữ, Hoàng Hôn, Cà phê vườn, Hương Quê, Chả Tiểu hổ...
Thằng Thanh nhạn không có ở nhà. Phòng khách chật hẹp đặt một bộ salon Sài Gòn to nghễu nghện. Một chiếc bàn làm việc chắn ngay trước cửa phủ đầy bụi là nơi đón tiếp các “khổ chủ”. Ngay ở trên đầu là một cái kệ nhỏ đặt bàn thờ, bát hương. Ngồi sau cái bàn là dì thằng Thanh nhạn, một người đàn bà to béo nét mặt hầm hầm chừng 35 tuổi. Qua cái cửa sổ để trống ngay giữa “phòng khách” người ta nhìn thấy cái kho chứa đồ chất đầy xe đạp, các đầu máy video, CD, giày dép và trăm thứ bà dằn khác. Một cái rổ xảo to tướng đựng đầy những cái điều khiển tivi, đồng hồ đeo tay và cả điện thoại di động nữa đặt chênh vênh ở ngay giữa “bàn làm việc”.
Dì thằng Thanh nhạn có vẻ mệt mỏi, bà ta hỏi tôi vẻ chẳng thiện cảm chút nào:
- Mày tìm thằng Thanh làm gì?
Tôi lí nhí trả lời tôi là bạn nó, rằng tôi với nó cùng học một trường, rằng tôi có việc cần nó giúp đỡ. Dì thằng Thanh nhạn xì một cái vẻ không tin. Bà ta nói:
- Mày phải tự lo cho thân mày đi! Không ai giúp được mày đâu.
Tôi ngáp một cái vì đêm qua tôi thức trắng đêm. Dì thằng Thanh nhạn hỏi ngay:
- Mày có nghiện không?
Tôi lắc đầu và thấy ghét con mụ này không sao tưởng được. Vừa lúc ấy thì bố thằng Thanh nhạn bước ra. Ông ta nhận ra tôi ngay và khá vồn vã:
- Khuê đấy à? Vào đây mày!
Tôi tránh cái nhìn ngờ vực láu lỉnh của dì thằng Thanh nhạn và theo bố nó vào nhà. Ông ta dẫn tôi qua một cái hành lang tối om rồi đến một cầu thang vòng vèo đi lên gác hai. Ở đấy có một căn phòng khá rộng và đầy những đồ đạc tiện nghi đắt tiền. Hai đứa con gái chừng 15, 16 tuổi (chắc là ôsin17 giúp việc) đang lau cửa kính và sàn nhà. Ông ta bảo chúng đi ra rồi bảo tôi ngồi xuống ghế. Ông ta hỏi tôi vẻ am hiểu và thông cảm:
- Mày bị đuổi học phải không?
Tôi không biết trả lời ra sao vì tình thế của tôi bây giờ cũng gần như bị “tuột xích”. Bố thằng Thanh nhạn rút trong ví ra hai tờ một trăm nghìn đồng nhét vào túi áo ngực tôi rồi nói:
- Đ. mẹ! Có học rồi cũng vậy thôi. Có đứa còn hai, ba bằng đại học cũng chẳng làm gì!
Ông ta đưa cho tôi một cái cacvidit mặt trước đề: “Công ty trách nhiệm hữu hạn Đại Sơn, Dai Son Co., Ltd, Lê Bình, giám đốc, địa chỉ, số điện thoại, có cả Fax và E-mail”, mặt sau đề: “Ngành nghề kinh doanh: Xây dựng các công trình dân dụng giao thông, thủy lợi. Mua bán, trao đổi các thiết bị viễn thông, văn phòng. Kinh doanh bất động sản. Quảng cáo. Vận tải và dịch vụ vận tải thủy bộ. Chỉ có niềm tin bạn bè và chất lượng phục vụ là hạnh phúc của chúng tôi. Kính chúc các bạn may mắn và thành đạt”.
Ông Lê Bình mời tôi uống một lon nước tăng lực Red Bull (bò húc). Ngay lúc ấy có điện thoại réo và ông chửi ầm lên trong điện thoại một lúc khá lâu. Xong xuôi ông bảo tôi, vẻ xin lỗi:
- Chó đẻ! Làm ăn như cứt! Tao phải đến công ty bây giờ. Mày muốn tìm thằng Thanh thì đi với tao.
Ông Lê Bình rút điện thoại di động gọi taxi. Tôi theo ông ta lên xe, một phần vì lịch sự, một phần vì tò mò muốn xem văn phòng “Dai Son Co., Ltd” mặt ngang mũi dọc ra sao.
Lái xe taxi có vẻ là một người thân tín của ông Lê Bình. Loáng thoáng qua vài câu chuyện của họ, tôi biết rằng ông Lê Bình còn có một bà mẹ già 82 tuổi. Ông Lê Bình cười bảo tôi:
- Đêm nào bà cụ cũng thức để đợi tao về. Có hôm đến ba giờ sáng, tao ở sàn bowling về vẫn thấy bà cụ ngồi thức chong chong. Chó thật! Bà cụ bảo tao: “Bình ơi, con dại lắm. Mày cứ đú đởn với bọn bạn bè rồi hư cả người”. Thật chết cười! Tao 60 tuổi còn dại nỗi gì! Còn hư thì tao đã hư từ bé. Đ. mẹ! Nhưng biết thế nào là hư với lại không hư?
Tôi lạnh cả người vì chợt nhớ đến mẹ tôi. Chắc chắn đêm qua mẹ tôi sẽ đi tìm tôi và thức thâu đêm. Tôi gạt phắt ý nghĩ ấy ra khỏi đầu mình. Rất may chiếc xe taxi lúc này cũng vừa dừng lại.
Văn phòng công ty Đại Sơn đặt ngay trong một khu nhà tập thể cao tầng lắp ghép làm vào khoảng những năm 60 từ thế kỷ trước. Ở Hà Nội người ta gọi đây là kiến trúc kiểu Cuba. Những tấm bêtông đúc sẵn được gá lại với nhau rất nguy hiểm. Tất cả các căn phòng đều chật hẹp và có trần rất thấp. Khu nhà này đến nay xuống cấp nghiêm trọng nên không còn ai dám ở nữa. Người ta đang chờ có tiền để giải tỏa khu nhà này xây dựng lại.
Văn phòng của ông Lê Bình là cả một loạt căn phòng ở dãy tầng trệt. Ở đấy tôi chỉ thấy có hai cô gái ngồi trực điện thoại và pha chè tiếp khách. Ngồi chờ ông Lê Bình nhốn nháo có đến cả chục người, phần lớn đều như ở “hội tay to” gồm toàn doanh nhân và quan chức. Một chiếc bàn lớn trên bày hoa nhựa có quây ghế ngồi xung quanh là nơi tiếp khách, đằng sau có rất nhiều ảnh của ông Lê Bình chụp chung với các chính khách.
Ông Lê Bình khá vui vẻ và giải quyết công việc rất nhanh, tôi thấy không có ai mếch lòng và khó chịu. Các chỉ thị của ông Lê Bình đều hóm hỉnh, dễ hiểu và rất tục tĩu. Xong việc khách đi ra liền. Ông Lê Bình bắt tay khuyến khích, thậm chi chửi bới họ và sai cô nhân viên lấy ra một tặng phẩm gì đấy: hoặc là một chiếc bật lửa hình đàn bà cởi truồng hay hình súng lục, hoặc là một chiếc áo sơ-mi đầy những hoa văn sặc sỡ của Singapore và Thailand... Cũng có người được ông tặng phong bì, chắc hẳn có tiền trong đó. Hầu như tất cả các khách ở đây đều quen biết nhau. Tất tật ông Lê Bình đều xưng hô với họ là tao với mày mà chẳng kiêng dè gì cả. Ra về, ai cũng đều có vẻ thỏa mãn. Tôi đứng thơ thẩn ở bên ngoài hành lang. Cô nhân viên văn phòng hỏi tôi đến có việc gì và bảo tôi rằng:
- Cậu Thanh không ở đây đâu. Em đừng chờ cậu ấy vô ích.
Tôi nói tôi muốn vào chào ông Lê Bình để cám ơn ông. Cô nhân viên bảo tôi:
- Không cần đâu. Tôi sẽ chuyển lời cám ơn của em cho sếp.
Tôi quay đi lòng dạ rối bời. Hà Nội! Hà Nội rộng lớn thế này mà chẳng có chỗ nào dung nổi ta sao?
© Nguyễn Huy Thiệp