keongot[!]
06-04-2008, 02:27 PM
Đó là một cái cây không tên. Có thể là nó cũng có tên, chỉ có điều là tôi không biết. Tôi vốn là một kẻ vô tâm với cây cỏ. Mẹ tôi bảo thế. Có lẽ đúng thế thật.
Dù gì thì cái cây ấy vẫn tồn tại. Nó chưa phải là một cây cổ thụ nhưng đã rất cao và thừa sức che mát cả một khúc hẻm. Nó chưa bao giờ trổ hoa hay ra trái, quanh năm suốt tháng chỉ toàn lá là lá - những mớ tóc lá lòa xòa như nhốt tiếng gió vào bên trong. Mỗi lần đi ngang, tôi đều nghe một âm thanh xào xạc, bình yên đến lạ lùng.
Cái cây ấy trồng trước cửa ngôi nhà số 2 - như vậy, hẳn nhiên là thuộc về ngôi nhà đó. Căn nhà rất đẹp. Cửa sắt trắng và con số 2 vàng chóe gắn trên cái chuông cửa. Bọn con nít rất thích phá cái chuông cửa đó. Một phần vì cái chuông rất to, hai ngón tay cái cùng ấn vào có lẽ cũng vừa, một phần vì tiếng chuông kêu rất vang và dài. Cái chuông cửa đều bị nghịch một cách gần như đều đặn, mỗi ngày hai bận. Nhưng đó là lúc cái chuông mới được gắn. Cái gì rồi cũng nhàm, với lại những người chủ nhà chưa bao giờ lộ diện để la mắng tụi nó như những người hàng xóm khác. Nói một cách rõ ràng, như cách nói của mẹ tôi, cái nhà ấy rất kín. Bởi thế, tôi mới không hiểu bằng cách nào cái cây ấy lại to lớn và sum suê như vậy. Đừng nói tưới nước hay bón phân, cái cây kia chưa từng nhận một sự quan tâm nào từ những người chủ của mình. Cái cây tự lớn. Mà cây nào mà chả tự lớn được!
Nhiều khi tôi nghĩ, không chừng lớp đất dưới gốc cây có lẽ nhiều chất bổ dưỡng lắm. Nếu không kẹt lớp xi măng dày cui, chắc tôi đã xúc một miếng đất về nhà coi thử. Cái thân trơn láng, những đường vân mịn và nhỏ trông giống như vân tay. Những chiếc lá to bằng bàn tay, xanh mướt như màu của nắng. Một trong số những thứ mà bác tổ trưởng dân phố rất hài lòng là cái cây này ít khi biết rụng lá. Dù nắng dù mưa, cái màu xanh kéo dài lên tận chân mây vẫn còn nguyên đó.
Bọn nhóc bán vé số cực khoái cái cây. Những cái đầu được cắt tém lẹm, nham nhở như chuột cạp cứ đến trưa là túm tụm lại. Chúng cứ tranh nhau cái quyền được dựa lưng vào thân cây - trong khi thân cây chưa đủ một vòng tay của tôi. Chúng dồn dép vào một góc, đứa nằm đứa ngồi, chọc ghẹo nhau cười lên sằng sặc. Có lần bác tổ trưởng tình cờ đi ngang, nghiêm mặt nhìn hai đứa nhóc đang vật lộn say sưa và đương nhiên có hẳn một đám bu lại, vỗ tay phụ họa. Những lần sau, chúng chỉ dám cười nói khe khẽ, vì sợ bác tổ trưởng kêu công an còng cả đám lại (đó là do bác ấy dọa). Giữa trưa nắng, những tiếng khúc khích bay lên lồng lộng theo gió, vướng vào lá cây, ở mãi trong đó. Bác tổ trưởng, có lần - vì cái tính đa nghi sẵn có của một người già kĩ tính - đã nghĩ bọn nhóc đang tính lập bè phái chi đây (con nít mà cũng lập bè phái được?). Nhưng người già cũng có khi sai, bác nói với tôi như thế. Bác vừa cười khà khà vừa kể cho tôi nghe bọn nhóc đã giãy nảy lên làm sao, đã năn nỉ ỉ ôi như thế nào. Đoạn thú vị nhất của câu chuyện là chúng đã tổ chức một buổi lễ long trọng: cả đám vây thành vòng tròn quanh cái cây, từng đứa một... liếm ngón trỏ rồi đặt lên thân cây, cùng thề sẽ là bạn của cái cây mãi mãi. Bác lại cười, vì chúng nói, cái cây chưa bao giờ từ chối chúng cả. Gió trượt qua chúng tôi, va vào những khóm lá. Xào xạc. Những cành cây nâu sạm vươn ra, chạm vào cánh cửa sắt trắng. Cái cây ấy chưa bao giờ từ chối ai cả. Tôi tự cười một mình, thấy mình cũng mềm lòng như con gái.
Ngôi nhà có cánh cửa sắt trắng bị bán. Mọi chuyện xảy ra rất đột ngột. Một buổi sáng, cả hẻm ngỡ ngàng nhìn một tốp thợ xây đang tháo dỡ căn nhà. Khác hoàn toàn với người hàng xóm cũ (mà tôi chỉ nhớ mặt mỗi cô con gái út), người hàng xóm mới rất vui vẻ và thân thiện. Ông ta đến từng nhà để chào hỏi, và có khi nán lại nói chuyện huyên thuyên như thể đã quen thân lâu lắm rồi. Ai nấy đều kết luận: một con người dễ mến. Ngôi nhà đổi chủ, cái cây cũng đổi chủ theo. Con người dễ mến ấy thường nhìn cái cây rất lâu. Tôi không cho là ông ta thích ngắm nó. Chẳng ai vừa ngắm cây cảnh vừa nhăn mày nhíu trán cả. Đôi khi, tôi tự thấy mình cũng thật tò mò khi cứ nhìn ngó sang chuyện người khác. Tôi biết thế nên thôi, không để ý nữa.
Vài ngày sau, tình cờ - chỉ là tình cờ thôi, tôi phát hiện bóng râm của cái cây bị thu hẹp lại đáng kể. Con hẻm tự nhiên sáng trưng và nóng nóng thế nào. Có vẻ như những người thợ đã tỉa bớt một vài nhánh. Cũng khó trách. Trước giờ cái cây cứ như mọc hoang, cành lá mọc tứ tung, um tùm trông giống một cái đầu ổ quạ, nhiều năm chưa chải. Cắt rồi trông nó lại như đầu húi cui, nhìn thấy cứ trống trống. Mà bọn nhóc cũng không đến nghỉ trưa dưới bóng cây nữa. Thay vào đó là những người thợ. Tụi nó bị cấm - bác tổ trưởng thở dài nghe não ruột - Cả đám khóc um sùm cả lên, cản bằng được không cho ai tỉa cây. Ông thợ cả bực quá nên đuổi chúng đi rồi!. Tôi không nói gì, trong đầu tưởng tượng ra khung cảnh lúc ấy. Lòng vẫn thấy tỉnh như không.
Gió lăn dài trên mái nhà, hụt hẫng rơi vào trong nắng. Nắng nóng rát cả mặt.
Cái cây bắt đầu rụng lá. Những cái lá vàng sạm, khô quắt khô queo, rơi độp xuống nền xi măng.
Tôi thường thức khuya. Nhà trong hẻm, nên đêm cực kì yên tĩnh. Chỉ có tiếng gió xào xạc, tiếng mèo hoang rượt đuổi nhau trên mái nhà (âm thanh này thường khá ồn và rất... gay cấn), thỉnh thoảng có vài tiếng động cơ chạy rề rề hay tiếng người bán tàu hủ rao lảnh lót. Phòng tôi tắt đèn hết, chỉ chừa một cây đèn bàn nhỏ - để tiết kiệm nhưng chủ yếu là để trông có vẻ... trí thức.
Tối nay cũng vậy, tôi lại thức khuya. Một tiếng bịch nhỏ vang lên làm tôi giật mình. Hình như có cả tiếng bước chân, tiếng thì thầm khe khẽ. Tôi vội tắt đèn, chạy lại phía cửa sổ. Mắt tôi nhanh chóng quen dần với bóng tối. Những cái bóng nhỏ loắt choắt đang tụm lại dưới gốc cái cây cao lớn nọ. Bất chợt tôi phì cười. Là bọn nhóc ấy. Chúng đang lén lút làm một cái việc mà bình thường người ta sẽ đợi lúc trời sáng mới làm: chúng lôi từ đâu hai, ba xô nước, tưới nhè nhẹ vào gốc cây. Sau khi tưới xong, tụi nhóc lật úp mấy cái xô lại. Tên cao nhất bước lên cái xô, móc từ trong túi một vật nằng nặng, trông hơi giống một cây kềm, rồi dùng hết sức mình, cố gỡ cái gì đó trên thân cây. Nó ngã nhào ra, may mà có vài đứa đứng sẵn ở phía sau đỡ kịp. Tôi nhớ lúc sáng, có một anh thợ đã đóng một cái đinh khá to lên thân cây để mắc áo. Tôi còn nhớ rõ khuôn mặt thích thú của anh ta như thể vừa phát minh ra cái gì ghê gớm lắm. Lúc ấy tôi chỉ nghĩ, nếu anh ta mà là con của mẹ tôi, hẳn là sẽ bị la một trận vì tội phá hoại cây xanh. Còn bây giờ, bọn nhóc có vẻ rất vui. Tên nhóc lúc nãy hí hửng vứt cây đinh vào một góc. Một cái bóng khác lại bước lên cái xô. Tôi không biết nó làm gì - trời cũng hơi tối - chỉ nghe một tiếng nói nho nhỏ, rồi cả đám tự nhiên đứng yên một hồi lâu.
Chúng rút đi rất nhanh. Con hẻm lại vắng vẻ như cũ. Gió lại rì rào. Tôi quay trở vào. Tiếng mèo hoang rên rỉ tỉ tê nghe như tiếng con nít khóc đêm.
Sáng hôm sau, tôi cố tình đi học thật sớm. Hơi gió ướt đẫm sương, lạnh cóng. Tôi đạp xe chầm chậm ngang qua cái cây. Và bạn ơi, bạn biết tôi đã thấy gì không? Một cái băng keo cá nhân còn mới nguyên nằm lạc lõng trên lớp vỏ cây. Tôi không hiểu sao tim tôi bỗng thắt lại và tôi cứ mang con tim đó, phóng xe như bay suốt con đường đến trường...
Nghe đâu, người chủ mới bảo rằng cái cây không được hợp phong thủy cho lắm. Thế là chặt cây đào gốc lên. Con người ta có khi tàn nhẫn thật. Một cái cây như thế, một bóng mát như thế... Người chủ mới tỏ vẻ rất hài lòng nhìn cái cây đang dần biến mất. Ông cũng có hơi cau mày một chút khi thấy những người thợ phải rất vất vả khi đào những cái rễ cứng đã đâm rất sâu vào lòng đất. Một phần rễ đành bỏ lại. Những người thợ cố gắng bù đắp thiếu sót bằng cách lấp lại chỗ gốc cây rất kĩ lưỡng. Mọi việc hoàn hảo đến nỗi, nếu không tính chỗ nền xi măng bị nứt vì rễ cây ở dưới thì cái nơi từng có một cái cây kia trông phẳng lì. Một cái xe ba gác được gọi đến. Những thứ gì thuộc về cái cây sẽ được chở ra bãi rác.
Có một câu chuyện được kể lại rằng:
Khi ra khỏi con hẻm một quãng, người đạp xe ba gác già bị một đám nhóc níu lại. Một đứa thầm thì điều gì đó vào tai ông. Một chút lòng trắc ẩn. Người đàn ông gật đầu. Và con người này, sau đó cứ khăng khăng nhắc cho tôi nhớ là những việc ông sắp kể là chuyện có thật. Từng đứa, từng đứa một giở nón, đặt nhẹ nhàng lên đống cây những chùm hoa dại màu trắng -những bông hoa nhỏ xíu, không tên như chính cái cây ấy, như chính những đứa trẻ ấy. Khóe mắt người đàn ông cay xè. Bọn trẻ đi theo chiếc xe rất lâu, đến khi có một đứa giữ cả đám lại. Người đàn ông nghe một tiếng khóc nấc lên đằng sau. Những vòng xe nặng nề rốt cuộc cũng lẫn vào đám đông.
Gió lần mò bước nhẹ. Không còn nghe tiếng xào xạc nào nữa.
Dù gì thì cái cây ấy vẫn tồn tại. Nó chưa phải là một cây cổ thụ nhưng đã rất cao và thừa sức che mát cả một khúc hẻm. Nó chưa bao giờ trổ hoa hay ra trái, quanh năm suốt tháng chỉ toàn lá là lá - những mớ tóc lá lòa xòa như nhốt tiếng gió vào bên trong. Mỗi lần đi ngang, tôi đều nghe một âm thanh xào xạc, bình yên đến lạ lùng.
Cái cây ấy trồng trước cửa ngôi nhà số 2 - như vậy, hẳn nhiên là thuộc về ngôi nhà đó. Căn nhà rất đẹp. Cửa sắt trắng và con số 2 vàng chóe gắn trên cái chuông cửa. Bọn con nít rất thích phá cái chuông cửa đó. Một phần vì cái chuông rất to, hai ngón tay cái cùng ấn vào có lẽ cũng vừa, một phần vì tiếng chuông kêu rất vang và dài. Cái chuông cửa đều bị nghịch một cách gần như đều đặn, mỗi ngày hai bận. Nhưng đó là lúc cái chuông mới được gắn. Cái gì rồi cũng nhàm, với lại những người chủ nhà chưa bao giờ lộ diện để la mắng tụi nó như những người hàng xóm khác. Nói một cách rõ ràng, như cách nói của mẹ tôi, cái nhà ấy rất kín. Bởi thế, tôi mới không hiểu bằng cách nào cái cây ấy lại to lớn và sum suê như vậy. Đừng nói tưới nước hay bón phân, cái cây kia chưa từng nhận một sự quan tâm nào từ những người chủ của mình. Cái cây tự lớn. Mà cây nào mà chả tự lớn được!
Nhiều khi tôi nghĩ, không chừng lớp đất dưới gốc cây có lẽ nhiều chất bổ dưỡng lắm. Nếu không kẹt lớp xi măng dày cui, chắc tôi đã xúc một miếng đất về nhà coi thử. Cái thân trơn láng, những đường vân mịn và nhỏ trông giống như vân tay. Những chiếc lá to bằng bàn tay, xanh mướt như màu của nắng. Một trong số những thứ mà bác tổ trưởng dân phố rất hài lòng là cái cây này ít khi biết rụng lá. Dù nắng dù mưa, cái màu xanh kéo dài lên tận chân mây vẫn còn nguyên đó.
Bọn nhóc bán vé số cực khoái cái cây. Những cái đầu được cắt tém lẹm, nham nhở như chuột cạp cứ đến trưa là túm tụm lại. Chúng cứ tranh nhau cái quyền được dựa lưng vào thân cây - trong khi thân cây chưa đủ một vòng tay của tôi. Chúng dồn dép vào một góc, đứa nằm đứa ngồi, chọc ghẹo nhau cười lên sằng sặc. Có lần bác tổ trưởng tình cờ đi ngang, nghiêm mặt nhìn hai đứa nhóc đang vật lộn say sưa và đương nhiên có hẳn một đám bu lại, vỗ tay phụ họa. Những lần sau, chúng chỉ dám cười nói khe khẽ, vì sợ bác tổ trưởng kêu công an còng cả đám lại (đó là do bác ấy dọa). Giữa trưa nắng, những tiếng khúc khích bay lên lồng lộng theo gió, vướng vào lá cây, ở mãi trong đó. Bác tổ trưởng, có lần - vì cái tính đa nghi sẵn có của một người già kĩ tính - đã nghĩ bọn nhóc đang tính lập bè phái chi đây (con nít mà cũng lập bè phái được?). Nhưng người già cũng có khi sai, bác nói với tôi như thế. Bác vừa cười khà khà vừa kể cho tôi nghe bọn nhóc đã giãy nảy lên làm sao, đã năn nỉ ỉ ôi như thế nào. Đoạn thú vị nhất của câu chuyện là chúng đã tổ chức một buổi lễ long trọng: cả đám vây thành vòng tròn quanh cái cây, từng đứa một... liếm ngón trỏ rồi đặt lên thân cây, cùng thề sẽ là bạn của cái cây mãi mãi. Bác lại cười, vì chúng nói, cái cây chưa bao giờ từ chối chúng cả. Gió trượt qua chúng tôi, va vào những khóm lá. Xào xạc. Những cành cây nâu sạm vươn ra, chạm vào cánh cửa sắt trắng. Cái cây ấy chưa bao giờ từ chối ai cả. Tôi tự cười một mình, thấy mình cũng mềm lòng như con gái.
Ngôi nhà có cánh cửa sắt trắng bị bán. Mọi chuyện xảy ra rất đột ngột. Một buổi sáng, cả hẻm ngỡ ngàng nhìn một tốp thợ xây đang tháo dỡ căn nhà. Khác hoàn toàn với người hàng xóm cũ (mà tôi chỉ nhớ mặt mỗi cô con gái út), người hàng xóm mới rất vui vẻ và thân thiện. Ông ta đến từng nhà để chào hỏi, và có khi nán lại nói chuyện huyên thuyên như thể đã quen thân lâu lắm rồi. Ai nấy đều kết luận: một con người dễ mến. Ngôi nhà đổi chủ, cái cây cũng đổi chủ theo. Con người dễ mến ấy thường nhìn cái cây rất lâu. Tôi không cho là ông ta thích ngắm nó. Chẳng ai vừa ngắm cây cảnh vừa nhăn mày nhíu trán cả. Đôi khi, tôi tự thấy mình cũng thật tò mò khi cứ nhìn ngó sang chuyện người khác. Tôi biết thế nên thôi, không để ý nữa.
Vài ngày sau, tình cờ - chỉ là tình cờ thôi, tôi phát hiện bóng râm của cái cây bị thu hẹp lại đáng kể. Con hẻm tự nhiên sáng trưng và nóng nóng thế nào. Có vẻ như những người thợ đã tỉa bớt một vài nhánh. Cũng khó trách. Trước giờ cái cây cứ như mọc hoang, cành lá mọc tứ tung, um tùm trông giống một cái đầu ổ quạ, nhiều năm chưa chải. Cắt rồi trông nó lại như đầu húi cui, nhìn thấy cứ trống trống. Mà bọn nhóc cũng không đến nghỉ trưa dưới bóng cây nữa. Thay vào đó là những người thợ. Tụi nó bị cấm - bác tổ trưởng thở dài nghe não ruột - Cả đám khóc um sùm cả lên, cản bằng được không cho ai tỉa cây. Ông thợ cả bực quá nên đuổi chúng đi rồi!. Tôi không nói gì, trong đầu tưởng tượng ra khung cảnh lúc ấy. Lòng vẫn thấy tỉnh như không.
Gió lăn dài trên mái nhà, hụt hẫng rơi vào trong nắng. Nắng nóng rát cả mặt.
Cái cây bắt đầu rụng lá. Những cái lá vàng sạm, khô quắt khô queo, rơi độp xuống nền xi măng.
Tôi thường thức khuya. Nhà trong hẻm, nên đêm cực kì yên tĩnh. Chỉ có tiếng gió xào xạc, tiếng mèo hoang rượt đuổi nhau trên mái nhà (âm thanh này thường khá ồn và rất... gay cấn), thỉnh thoảng có vài tiếng động cơ chạy rề rề hay tiếng người bán tàu hủ rao lảnh lót. Phòng tôi tắt đèn hết, chỉ chừa một cây đèn bàn nhỏ - để tiết kiệm nhưng chủ yếu là để trông có vẻ... trí thức.
Tối nay cũng vậy, tôi lại thức khuya. Một tiếng bịch nhỏ vang lên làm tôi giật mình. Hình như có cả tiếng bước chân, tiếng thì thầm khe khẽ. Tôi vội tắt đèn, chạy lại phía cửa sổ. Mắt tôi nhanh chóng quen dần với bóng tối. Những cái bóng nhỏ loắt choắt đang tụm lại dưới gốc cái cây cao lớn nọ. Bất chợt tôi phì cười. Là bọn nhóc ấy. Chúng đang lén lút làm một cái việc mà bình thường người ta sẽ đợi lúc trời sáng mới làm: chúng lôi từ đâu hai, ba xô nước, tưới nhè nhẹ vào gốc cây. Sau khi tưới xong, tụi nhóc lật úp mấy cái xô lại. Tên cao nhất bước lên cái xô, móc từ trong túi một vật nằng nặng, trông hơi giống một cây kềm, rồi dùng hết sức mình, cố gỡ cái gì đó trên thân cây. Nó ngã nhào ra, may mà có vài đứa đứng sẵn ở phía sau đỡ kịp. Tôi nhớ lúc sáng, có một anh thợ đã đóng một cái đinh khá to lên thân cây để mắc áo. Tôi còn nhớ rõ khuôn mặt thích thú của anh ta như thể vừa phát minh ra cái gì ghê gớm lắm. Lúc ấy tôi chỉ nghĩ, nếu anh ta mà là con của mẹ tôi, hẳn là sẽ bị la một trận vì tội phá hoại cây xanh. Còn bây giờ, bọn nhóc có vẻ rất vui. Tên nhóc lúc nãy hí hửng vứt cây đinh vào một góc. Một cái bóng khác lại bước lên cái xô. Tôi không biết nó làm gì - trời cũng hơi tối - chỉ nghe một tiếng nói nho nhỏ, rồi cả đám tự nhiên đứng yên một hồi lâu.
Chúng rút đi rất nhanh. Con hẻm lại vắng vẻ như cũ. Gió lại rì rào. Tôi quay trở vào. Tiếng mèo hoang rên rỉ tỉ tê nghe như tiếng con nít khóc đêm.
Sáng hôm sau, tôi cố tình đi học thật sớm. Hơi gió ướt đẫm sương, lạnh cóng. Tôi đạp xe chầm chậm ngang qua cái cây. Và bạn ơi, bạn biết tôi đã thấy gì không? Một cái băng keo cá nhân còn mới nguyên nằm lạc lõng trên lớp vỏ cây. Tôi không hiểu sao tim tôi bỗng thắt lại và tôi cứ mang con tim đó, phóng xe như bay suốt con đường đến trường...
Nghe đâu, người chủ mới bảo rằng cái cây không được hợp phong thủy cho lắm. Thế là chặt cây đào gốc lên. Con người ta có khi tàn nhẫn thật. Một cái cây như thế, một bóng mát như thế... Người chủ mới tỏ vẻ rất hài lòng nhìn cái cây đang dần biến mất. Ông cũng có hơi cau mày một chút khi thấy những người thợ phải rất vất vả khi đào những cái rễ cứng đã đâm rất sâu vào lòng đất. Một phần rễ đành bỏ lại. Những người thợ cố gắng bù đắp thiếu sót bằng cách lấp lại chỗ gốc cây rất kĩ lưỡng. Mọi việc hoàn hảo đến nỗi, nếu không tính chỗ nền xi măng bị nứt vì rễ cây ở dưới thì cái nơi từng có một cái cây kia trông phẳng lì. Một cái xe ba gác được gọi đến. Những thứ gì thuộc về cái cây sẽ được chở ra bãi rác.
Có một câu chuyện được kể lại rằng:
Khi ra khỏi con hẻm một quãng, người đạp xe ba gác già bị một đám nhóc níu lại. Một đứa thầm thì điều gì đó vào tai ông. Một chút lòng trắc ẩn. Người đàn ông gật đầu. Và con người này, sau đó cứ khăng khăng nhắc cho tôi nhớ là những việc ông sắp kể là chuyện có thật. Từng đứa, từng đứa một giở nón, đặt nhẹ nhàng lên đống cây những chùm hoa dại màu trắng -những bông hoa nhỏ xíu, không tên như chính cái cây ấy, như chính những đứa trẻ ấy. Khóe mắt người đàn ông cay xè. Bọn trẻ đi theo chiếc xe rất lâu, đến khi có một đứa giữ cả đám lại. Người đàn ông nghe một tiếng khóc nấc lên đằng sau. Những vòng xe nặng nề rốt cuộc cũng lẫn vào đám đông.
Gió lần mò bước nhẹ. Không còn nghe tiếng xào xạc nào nữa.